skanuj0013 (92)

bkojenie związane z osiągnięciem efektu poznawczego. Rozwój przechodzi przez ptapy: spostrzegania monosensorycznego pierwotnego, polisensorycznego Sensorycznego wtórnego. Każdy etap przynosi określone efekty poznawcze, zamieszczamy syntetyczne przedstawienie rozważań Szumana.

Tabela 2.3. Rozwój poznawczy według Szumana (Szuman, 1932/1985)

Etap rozwoju

H Faza aktu ■■sirzeżeniowego	Monosensoryczny pierwotny	Polisensoryczny	Monosensoryczny wtórny
(■■rojąca, ■tanająca, ■■wizująca	pobudzenie peryferycznej części receptora, np. obrzeża siatkówki, zewnętrznej części dłoni	pobudzenie jednego zmysłu, np. wzroku, słuchu	pobudzenie jakiegoś zmysłu lub odbiór znaku (np. słowa)
.fcnzująca, pąckajająca, jemężająca	pobudzenie centralnej części receptora, np. plamki żółtej, wewnętrznej części (Boni	zaangażowanie innego zmysłu, zwykle dotyku	aktualizacja notacji ptzedmiotu
■fe poznawczy	mozaika pojedynczych wrażeń	seria wiadomości wokół spostrzeganego obiektu; kompleks wrażeń; notacja ptzed-miotu; identyfikacja przedmiotu i stwierdzenie jego realności	powstanie umysłowego obrazu przedmiotu

^Ezynności eksploracyjne. Czynności eksploracyjne pojawiają się w kontekście Krych bodźców i sytuacji, prowadzą do zaspokojenia potrzeb poznawczych jednaki, występują w formie nastawienia receptorów, zbliżania się do przedmiotu, ^Kartowania nim, stawiania wobec niego pytań i hipotez. Zdaniem J. Piageta *L%6) właściwe eksplorowanie przedmiotów rozpoczyna się w stadium inteligencji ^Kryczno-motorycznej. Pojawienie się eksplorowania przedmiotów znamionują ^^Rjawiska: (1) dziecko stosuje wiele różnych schematów czynnościowych do Kpego przedmiotu, (2) przejawia tendencję do modyfikowania czynności w celu ■jjiycia różnych właściwości przedmiotu. Podobnie opisuje eksplorujące zacho-«mie dziecka w kontakcie z przedmiotem Szuman (1985): dziecko poznaje obiekt ^^Ensorycznie i przekształca go w procesie polisensorycznej identyfikacji. ^Kjmowane przez dziecko działania badawcze należy odróżnić od działań wykonawczych, nastawionych na osiągnięcie celu (Poddjakow, 1983). Działania badaw-K są zwykle krótkie, nie tak pewne jak wykonawcze i nie towarzyszą im nega-■me emocje; występuje tendencja do wypróbowywania elementów sytuacji. ^Kśplorowaniu obiektów dziecko stosuje dwa rodzaje środków: przekształcająco--jćtwarzające pozwalające mu odkryć te własności obiektu, które nie zostały ^■rażone przy pierwszym zetknięciu się z nim, oraz środki klasyfikujące, które Ażą rozpoznaniu własności obiektów związanych z ich przynależeniem do jakiejś Ifasyipbiektów. Czynności eksploracyjne prowadzą do zdobycia informacji ^■»viadczeń poznawczych, dzięki którym dziecko może przejść na wyższy etap Kwoju. Poprzez czynności eksploracyjne budzi się u dziecka zainteresowanie ^Kścią jako taką, następuje poszukiwanie nowych sposobów działania (Piaget, ■66), tworzą się dynamiczne powiązania między spostrzeżeniami (Szuman, 1985).

59