skanuj0015 (345)

126

Drugi typ dyspozycji zawiera w sobie zarówno elementy ujemnej, jak i dodatniej oceny środowiska rówieśniczego, sprzyjające postawie ambiwalentnej. Ogólną cechą osobników żywiących taką dyspozycję jest pozostawanie w rezerwie w stosunku do rówieśników, przy dążeniu do utrzymywania jednak pewnych faktycznych związków z otoczeniem. Spośród ludzi, którzy odznaczają się postawą ambiwalentną, wyróżnić można indywidualistów dążących zawsze do podkreślenia swojej odrębności i niepowtarzalności, oraz malkontentów, którzy w każdej sytuacji skłonni są wyrażać niezadowolenie i lekkie znudzenie. Pierwsi uznawani są często przez ogół za ludzi wartościowych i ciekawych, a w każdym razie za oryginałów i niejednokrotnie wchodzą w skład grup rówieśniczych. Drudzy natomiast funkcjonują zazwyczaj „na orbicie” różnych nieformalnych związków. Składnik indywidualistyczny skłania do częstego manifestowania własnego ja, a przez to do inicjowania aktywności grupowych, organizowania spotkań czy zabaw, dyskutowania na najrozmaitsze tematy oraz do podkreślania cech charakteru przy pomocy ekstrawaganckiego stroju. W rezultacie indywidualiści mogą zajmować wysokie miejsca w hierarchii grupowej, zwłaszcza jeżeli chodzi o inicjowanie nowości. Składnik niezadowolenia raczej nie sprzyja wchodzeniu w układy grupowe, aczkolwiek nie stawia on człowieka w ewidentny sposób poza nawiasem społecznym. Przykładem postawy pierwszego rodzaju jest zachowanie chłopca, który będąc członkiem szkolnej „paczki”, odmówił ucieczki z lekcji, mimo że cała grupa opuściła tego dnia zajęcia. Jego posunięcie nie było popularne i wzbudziło u kolegów rozliczne namiętności i komentarze, jednakże chłopiec zdobył szacunek ze względu na swe konsekwentne postępowanie. Dziewczyna narzekająca, że klasowo-osiedlowa „paczka” nie zaprasza jej na organizowane co sobota prywatki, i równocześnie publicznie i przy każdej okazji piętnująca prywatki jako instytucję siejącą zgorszenie, okazję do nadużywania alkoholu i wchodzenia w zażyłe związki z chłopcami — to przykład postawy drugiego typu ¹.

l w końcu trzeci rodzaj dyspozycji odznaczającej się p o z y-i y w u ą oceną środowiska rówieśniczego. Afirmacja młodzieży . młodości, jako specyficznego stanu, chęć przebywania w ró-, i. niczym gronie, liczenie się z nim i pragnienie zdobycia uznali ni    to, w skrócie cechy osób żywiących taką dyspozycję,

i ilt c i tutaj skłonny byłbym wyróżnić osobników, którzy sta-1111 w i j | „istoty społeczne”, działających aktywnie na rzecz osiąg-mI• m.i odpowiedniego miejsca w strukturze grupowej, oraz osobni h ów, którzy całą swoją aktywność poświęcają na to, aby się

•    11* wychylić i nie odbiegać zarówno wyglądem, jak zachowani. m od innych. Ci drudzy stanowią z reguły swoistą „warstwę ni .Ini,*j”, najłatwiej podlegają kształtowaniu i wpływom, pod-

< 1111i| się przywództwu osób z większą inicjatywą, dlatego naj-li u.l icj pasuje do nich nazwa średniaków, zaś do postawy, którą ;ujmują, nazwa „postawy warstwy średniej”. Obrazowo można i powiedzieć, że pierwsi stanowią duszę towarzystwa, drudzy >i    ^ j(>go ciało. Pierwsi — przez wszystkich łubiani, cenieni,

•    n\ . «• uśmiechnięci, skłonni do udzielania rad, pomagania w iiu.lny.li sytuacjach, nadają swą osobowością charakter środo-

■    i l u, w którym się obracają. Drudzy — przychodzą, aby radę u ■, !'..ić, naśladują ubiór i styl zachowania, darzą sympatią i po-

il.ij.'l się kształtować.

Dotychczas cytowane urywki wypowiedzi obrazowały naj-

•    - . u'j jeden z tych dwóch typów postaw. Zaproponowaną wy-

■    j I pologię postaw młodzieży w stosunku do rówieśniczego śro-■ i. iw i i n zmieścić można w następującej matrycy.

Postawa	Czynna	Bierna
u. r.atywna	idealistyczna	cyniczna
miibiwalcntna	indywidualistyczna	malkontentna
pozytywna	społeczna	warstwy średniej

N .lni.ilnin trudno sobie wyobrazić, że w rzeczywistości wy-iopują tylko „czyste” typy postaw, tym niemniej zaryzykował-i.in pogląd, ze od charakteru postaw członków grupy zależy

1

Dla dobra zwartości tekstu nie zamieszczam tu odpowiednich fragmentów wypowiedzi pisemnych, gdyż należałoby w zasadzie zacytować je

w całości.