skanuj0063 (43)

126 Ocena s/lu/n

wości psychofizyczne ucznia, uświadomić sobie dokładnie u „ocenia, po co, kogo, za co, na jakiej podstawie, kiedy i jol U wielu nauczycieli występuje równolegle ocenianie n wnętrzne, behawioralne, ale refleksja kim jest dziecko aktualni) jakie są tego przyczyny, jak nim kierować to coraz częslu/e ! kryteria a z nimi związane normy oceniania.

Oceny szkolne w tym okresie nie uświadamiają jes/c/i dziecku jego wartości, ale proces zdobywania wiedzy o sobie o własnych możliwościach już się rozpoczął.

Dzieci w okresie edukacji wczesnoszkolnej znajdują sit; w fazie samowiedzy zróżnicowanej¹²⁹ i sprawą niezwykle ważną jest, aby samoocena tworzona przez dziecko nie odbiegała nil jego rzeczywistych osiągnięć, a ocena opisowa te osiągnięi Ki starała się w pełni odzwierciedlać.

8.6. Od kontroli i oceny do samokontroli i samooceny

Aby ocena sprzyjała uwzględnianiu idei pedagogiki humaril stycznej, musi przenikać proces edukacji w całym jego przebiegu Zmiana funkcji oceny szkolnej wymaga widzenia równo wagi między wewnętrznymi potrzebami dziecka, jego indywi dualnymi cechami, jego pracą, stosunkiem do tej pracy, a małe riałem rzeczowym w formie wiadomości i umiejętności przewi dzianych do opanowania przez program i realizowanych nn podłożu zasady indywidualizacji, twórczości i zainteresowali dziecięcych ¹³°.

Zmiana funkcji wymaga zmiany jej miejsca w procesie dydaktycznym z wykorzystaniem prawa dziecka do błędu"¹ Zmiana ta polega na tworzeniu przez nauczyciela takich sytuacji,

^m Kozielecki }., Psychologiczna teoria samowiedzy. Warszawa 1986. ^m Jakowicka M., Ocena szkolna w przemianach edukacyjnych (w:) Współczesne przemiany edukacji wczesnoszkolnej. Red. M. Jakowicka. Zielona Góra 1955, s. 141-153.

Pojęcie błędu przyjmuję za T. Tomaszewskim, Ślady i wzorce. Warszawa 1984, s. lo, jest on rozumiany jako „różnica między rzeczywistym stanem a wzorcem”.

ret    ~    _r.

w których po wykonaniu zadania na zasadzie samokontroli hi/niowie sami wyszukują błędy w swojej pracy i dokonują Irli poprawy. Nauczyciel włączając się w końcowym momencie ilHlosunkowuje się nie do błędów, lecz do tego, jak uczeń ,i ihie z nimi poradził i jak je rozwiązał. OBłędy) traktowane są j.iko zjawisko normalne; ważne jest, jak dzieci sobie z nimi radzą, n,i ile je dostrzegają w procesie samokontrolnym i na ile je poprawiają.    -yVKV istiW³—)

Takie rozumienie błędu i oceny, podkreśla M. Jakowicka, wymaga przekształcenia dotychczasowej metodyki wietu ćwi-i zeń, by włączyć w ich tok sytuacje umożliwiające uczniom ■ imokontrolę i samoocenę¹.

Zmiana funkcji oceny wobec ucznia dotyczy więc zmiany -W/ i :\./\ w myśleniu nauczyciela o dziecku, o jego zaangażowaniu w toku w /■ ■_// pracy, wysiłku, uczeniu się także przez dostrzeganie, analizę I poprawę własnych błędów, tworzenie sytuacji do samooceny, „imokontroli, powstania refleksji ucznia nad samym sobą, nad zmianą tego co robi, nad sposobem swej pracy².

Jest to sytuacyjne, a nie uogólnione pojmowanie oceny szkolnej. Wymaga to wyeksponowania wartości obserwacji nauczycielskiej, dzięki której poznajemy tok pracy ucznia, sposoby wykonywania przez niego czynności, stopień wnikliwości w wyłamywaniu zadań, a także poprawności i reagowania na gorąco w sytuacjach bieżących.

IH,

W uwzględnianiu samokontroli i samopoprawy zadania wytwarza się klimat przyjaznej współpracy między nauczycielem i uczniem.    ,    (Ą

Aby te funkcje mogło spełniać ocenianie uczniów w klasach początkowych, niezbędne są odpowiednie rozwiązania praktyczne. Do najważniejszych należą:    /|6ty ftÓC ~fo PcAU?&i,>/\C

— włączanie oceniania we wszystkie ogniwa realizacji zadania,

1

Tomaszewski T., Shuhj i wzorce, op. cit., s. 151.

2

^13:1 Podobne wartości tak rozumianej oceny szkolnej podkreślają: A. Brzezińska, E. Misiorna, Ocenianie ilzieckn w młodszym wieku szkolnym. Reforma szkół>HI. Informator Biura ds. Reformy Szkolnej MEN. Warszawa 1993, nr 8.