skanuj0060 (43)

120 Ocena szkoli w

mówiąc, podejmuje analizę celów kształcenia, określa wymaca nia na poszczególne stopnie. Aby to uczynić skutecznie, musi utworzyć „obraz" ucznia prawidłowo wykonującego określone czynności, a jednocześnie ustalić rodzaje niedostatków, popel nianych błędów. Takie podejście umożliwi prowadzenie obser wacji rozwoju dziecka i to na podstawie stałych kryteriów (wyznaczników).

Aby nie gubić istotnego stymulatora rozwoju dziecka, jakim jest uwgzlędnianie w ocenie kryteriów wychowawczych, należy poddawać obserwacji wysiłek — głównie intelektualny i emo cjonalny — jaki wkłada dziecko w jak najlepsze wykonanie czynności.

Prowadzenie wspomnianych obserwacji, a także dokonanie syntezy wymaga poprzedzenia ich przez nauczyciela czynnościami pedagogicznymi, które tak wyszczególnia i opisuje K. Ko narzewski¹²³:

1.    Analiza stanu biegłości: Co wie, co umie i jakimi warto ściami odznacza się znawca w zakresie, który ma stać się przedmiotem nauczania;

2.    Analiza stanu kompetencji charakteryzującej uczniów, Określenie różnicy między stanem biegłości a stanem ignorancji między znawcą a naszym uczniem u początku drogi do biegłości;

3.    Określenie, do jakiego poziomu biegłości możemy w danym czasie i w danych warunkach doprowadzić naszych uczniów;

4.    Określenie kolejnych, pośrednich stanów kompetencji, przez które muszą przejść nasi uczniowie, żeby stać się znawcami;

5.    Określenie, czego musimy nauczyć naszych uczniów, żeby drogę tę mogli rozpocząć, są bowiem wiadomości, umiejętności i wartości stanowiące minimum początkowe, bez którego nie ma mowy o podjęciu uczenia się tego, czym odznacza się znawca; ¹

6.    Zaplanowanie sposobu przeprowadzenia uczniów przez kolejne stadia, od stanu ignorancji do stanu biegłości, czynności własnych, układu materiału nauczania, czynności uczniów;

7.    Zaplanowanie czynności nadzorowania jak sprawdzać przebieg i kierunek uczenia się uczniów oraz jak oceniać wyniki uczenia się na kolejnych etapach, aż do końcowego etapu znawcy.

H.4. Ocena uczniów w młodszym wieku szkolnym

CK.

o

Problemy związane z procesem oceniania uczniów klas I-III ściśle wiążą się z założeniami koncepcji kształcenia, w której dominuje nastawienie na realizację programu a nie na jego interpretację. Ocenianie jest więc sprawdzaniem, na ile jego realizacja jest efektywna. Wynikiem tego jest ocena odnosząca się wyłącznie do końcowych efektów, najczęściej ujmowanych zewnętrznie, co oznacza też często powierzchownie. Wymagania stawiane dziecku dotyczą programu kształcenia a nie drogi rozwojowej dziecka, jego indywidualności, stylu myślenia i działania. Sam więc model nauczania podporządkowany jest bez reszty ocenom, co powoduje, że ocena nie może pełnić swoich funkcji: informacyjnej, korekcyjnej i motywacyjnej. Staje się raczej oceną porządkującą dzieci na „gorsze" i „lepsze" oraz narzędziem „selekcjonowania" dzieci na te, które mogą wykonać zadanie i na le, które tego zrobić nie mogą². Powstały w ten sposób w klasach I-III „kult stopnia" oznacza, że nie ma tu miejsca dla osoby dziecka i jego indywidualności. Dziecko ocenia się tylko w wymiarze poznawczym i sprawnościowym. Symptomem tego jest:

— stawianie wymagań odnoszących się tylko do sfery poznawczej,

1

Sztuka naliczania. Czynności nauczyciela. Red. K. Kruszewski. Warszawa 1991, s. 88.

2

Misiorna E., Brzezińska A., Ocenianie dziecka w młodszym wieku szkolnym. „Edukacja i Dialog" 1993, nr 5.