— 64— UWARUNKOWANIA ROZWOJU TURYSTYKI
• walory specjalistyczne, pozwalające na uprawianie specjalistycznych form turystyki (Kruczek, 2005).
Gunn i Rusk w swoim modelu umieścili atrakcje jako główny składnik całego systemu turystyki obok takich elementów jak transport, informacja i ogólne usługi ułatwiające pobyt turystom. Pojęcie „atrakcji turystycznej” według J.R. Ritchiego i M. Sinsa jest bardzo szerokie. Obejmuje nie tylko elementy przyrody i kultury, ale też np. poziom cen, postawy ludności recepcyjnej wobec turystów i turystyki, urządzenia turystyczne wraz z całą infrastrukturą. R. Davidson uważa, że atrakcja to „każdy walor (obiekt) przyrodniczy, dzieło człowieka, urządzenie lub impreza, które przyciągają gości w określone miejsce”. A. Lew stwierdza, że „atrakcje turystyczne obejmują wszystkie elementy, które skłaniają turystów do opuszczenia domu”.
J. Swarbrooke dokonuje podziału atrakcji na cztery grupy:
a) naturalne, których walory związane są z fizycznymi elementami środowiska naturalnego, np. plaże, jaskinie, góry, jeziora, pustynie, lasy,
b) dzieła stworzone przez człowieka, ale w innym celu niż przyciąganie turystów, które po latach stały się atrakcjami same w sobie, np. budowle sakralne, zamki, pałace, zabytkowe fabryki itp.,
c) miejsca zaprojektowane i zbudowane od podstaw przez człowieka jako atrakcje, np. parki rozrywki, parki tematyczne, parki safari, kasyna, ośrodki spa, uzdrowiska,
d) imprezy kulturalne, religijne, sportowe, festiwale i inne.
Ten sam autor proponuje podział atrakcji na dwie grupy: podstawowe (główny powód, dla którego wyjeżdżamy i spędzamy większość czasu) i drugorzędne (tak zwane „atrakcje po drodze”) (Kruczek, 2005).
Uzupełnieniem walorów turystycznych jest infrastruktura turystyczna, dzięki której powstaje atrakcja turystyczna. Miejscowość staje się atrakcją turystyczną i celem przyjazdów turystów. Należy pamiętać, iż bez właściwego „opakowania” i sprzedania walorów trudno byłoby mówić o znaczącej destynacji turystycznej. Brak drogi dojazdowej, hotelu czy bazy żywieniowej mógłby spowodować całkowity brak zainteresowania danym terenem. Charakterystyki infrastruktury turystycznej dokonano w podrozdziale 7.4.
Wśród wymienionych wcześniej czynników rozwoju współczesnej turystyki ważne miejsce zajmuje polityka państwa. Dotyczy to zarówno turystyki międzynarodowej, jak i turystyki krajowej, polityki wobec cudzoziemców, jak i własnych obywateli. W latach powojennych w Polsce rozwinięta była turystyka socjalna. Jednak, jak powszechnie wiadomo, w ówczesnym systemie gospodarczym mimo pewnych zalet nie była to turystyka swobodna, o której można mówić w kraju demokratycznym. Pewne reglamentowanie dóbr i usług prowadziło do wielu nadużyć i niesprawiedliwości. Według R. Ch. Milla i A. M. Morrisona (Alejziak, 2004, str. 53-54) obecnie obserwuje się trzy podstawowe przyczyny angażowania się rządu w turystykę. Są to: