skanuj0022 (76)

dodatkową cyfrą arabską, a w ramach tych ostatnich warianty 1 oznaczone małymi literami łacińskimi.

Na załączonych tablicach z lewej strony znajduje się symbol gwoździ np. Ala. B2c itp. następnie rysunek wzorcowy oprą- | cowany na podstawie materiału przykładowego i bardzo często skorygowany zdjęciami rentgenowskimi (tablice LXXX— I LXXXIV). Następnie po stronie prawej tablicy przykłady gwoździ z materiału wykopaliskowego, służące jako podstawa interpretacji oraz ich rekonstrukcji.

Gwóźdź składa się z główki oraz ostrza pracującego.

Typ Ala (tablica XVII)

Wykonany w formie klina o przekroju górnej części w kształ- 1 cic kwadratu bądź postokąta. Główka zupełnie niewyodrębnio-na. Długość około 90 do 120 mm. Przekrój części górnej około ! 4 X « do 9 X 10 mm.

Typ Alb (tablica XVIII)

Odmiana gwoździa analogicznie Jak poprzednio w formie klina o przekroju kwadratowym bez wyodrębnionej główki. Wielkość I jednak znacznie mniejsza, i tak długość od około 30 do około 60 mm. przekrój górnej części wynosi około 4 X 4 do 8 X 8 mm. Typ A2a (tablica XIX)

W stosunku do gwoździ omawianych wyżej zachodzi tu pewnego rodzaju zmiana. W zasadzie cały gwóźdź Jest wykonany tak samo w formie klina o górnym przekroju kwadratowym, bądź prostokątnym, jednak górna płaszczyzna jest nieco spłaszczona I w ten sposób powstaje celowe rozszerzenie stanowiące niby główkę. Wymiary gwoździ są następujące: długość od około 30 do około 80 mm. przekrój górnej partii poniżej rozszerzenia około 8X8 do 10 X 10mm. niby główki około 7 X 7 do około 12 X 12 mm.

Typ A2b (tablica XIX)

Kształt tego rodzaju okazów zbliżony w zasadzie do klina, przekrój górnej części prostokątny. Długość około 50 mm. Przekrój nieco poniżej górnej płaszczyzny około 4X8 mm.

W tyra wypadku mamy jednak dalszą zmianę ukształtowania górnej płaszczyzny, a mianowicie, o ile z dwu boków nie

M

wychudzi ona poza krawędź gwoździa, o tyle w dwu pozostałych widzimy wyraźne występy tworzące swego rodzaju główkę. Występ ten z każdej strony wynosi około 1 mm.

Typ A3a (tablica XX)

W dalszej fazie rozwojowej górnej partii i powstawania główki, następuje tu jej dalsze wyodrębnienie. Jest ona wyraźnie zarysowana w postaci zbliżonej do jakby nałożonego sześcianu. Długość gwoździa około 55 do 80 mm. Przekrój poniżej główki około 0 X ⁴ mm, główki około 7X5 mm. występ wynosi więc / każdej strony około 0,5 mm. Ogólny kształt zbliżony do klina. Typ A3b (tablica XX)

W tym wypadku mamy formę nieco mniej doskonałą od podanej wyżej. 1 tu jednak główka jest już wyraźnie zarysowana. lecz w sposób odmienny. Ogólny kształt klinowaty przechodzi około 8 mm poniżej górnej płaszczyzny w formę • » ściankach prostopadłych zbliżonych do klocka. Długość okazu ••kolo 40 mm, szerokość górnej płaszczyzny około 5 mm. długość około 8 mm.

Typ A4a (tablica XXI)

Ogólny wygląd gwoździa podobny jest tak samo, jak wyżej omówiony, do klina o przekroju prostokątnym. Górna płaszczyzna jednak nie jest tu pozioma jak w rodzajach poprzednich, lecz skośna. Wydaje się, iż miał tu wpływ sposób oddzielania poszczególnych egzemplarzy od pręt u. z którego wykonywano gwoździe. Bezsprzecznie sposób ten wygodny być może w chwili przecinania, był kłopotliwy w chwili wbijania gwoździa w elementy łączące. Długość gwoździa waha się od około 35 do 80 mm. przekrój górnej płaszczyzny 2 X 3 do 4 X 8 mm.

Typ A4b (tablica XXI)

W tym wypadku mamy, jak się wydaje, do czynienia z próbą poprawienia gwoździa wykonanego w sposób charakterystyczny dla typu A4a. I tu kształt jest podobny do klina o przekroju prostokątnym. Górna skośna płaszczyzna jest jednak w sposób celowy zaokrąglono, przez co w pewnym stopniu ułatwia się odbieranie uderzenia przez gwóźdź w momencie jego wbijania.