202 Pediatria. Podręcznik dla studentów pielęgniarski
• płeć - do 10. roku życia astma częściej występuje u chłopców niż u dziew- i czynek; podczas dojrzewania i w późniejszym okresie astma rozwija się częściej u dziewcząt
• nadreaktywność oskrzeli - polega na nadmiernej reakcji skurczowe* w odpowiedzi na bodźce egzo- i endogenne; leży u podłoża niestabilno^* dróg oddechowych w astmie.
Czynniki środowiskowe:
• alergeny występujące wewnątrz pomieszczeń
□ roztocze kurzu domowego (.Dermatophagoides pteronyssinus, DermatoĄ phagoides forincie, Dermatophagoides microceras, Euroglyphus mainei): głównym źródłem alergenu są odchody roztoczy; występują najlicznin w starych, wilgotnych i ciepłych domach, meblach tapicerskich, materacach, wykładzinach dywanowych, pościeli
□ alergeny ciepłokrwistych zwierząt domowych są obecne w ich wydalinach (mocz), wydzielinach (ślina), w sierści i złuszczonym naskórku; jednym z najsilniejszych alergenów wśród zwierząt jest alergen koci
□ alergeny karaluchów, pleśni i drożdży, takich jak Penicyllium, AspenĄ gillus, Candida
• pyłki roślin wiatropylnych - drzew, traw, chwastów i grzybów z rodzaju, Altemaria i Cladosporium
• dym tytoniowy zwiększa ryzyko chorób układu oddechowego, świszczącegn oddechu i astmy
• zakażenia pogłębiają nadreaktywność oskrzeli i znacznie nasilają objawy choroby
• dieta uboga w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, bogata zaś w pokarmy przetworzone i utwardzone tłuszcze sprzyja rozwojowi chorób atopowycłw i astmy.
Objawy, czyli jak rozpoznać
U dzieci astma przebiega przede wszystkim pod postacią:
• kaszlu
• i/lub świszczącego oddechu.
Do rzadziej obserwowanych objawów należą:
• napady duszności wydechowej charakterystyczne dla dzieci starszych] i dorosłych.
Kaszel sugerujący astmę oskrzelową występuje głównie w nocy, jest nieproduktywny, o charakterze nawracającym; nasila się pod wpływem wysiłku fizycznego, zimnego powietrza, alergenów i zakażeń. Świszczący oddech jest równie ważnym objawem astmy oskrzelowej jak kaszel; występuje często po wysiłku, płaczu, karmieniu.