utlenienie jonów bromkowych do bromu
Cl4 ♦ 2Br*-2CI ł Br,
Brom jest absorbowany w roztworze Na,C03 tworząc mieszaninę NaBr i NaBiOj, / której przez zakwas/eme i destylację otrzymuje się brom
W USA wytwarza się przeszło 500001 bromu rocznic; 80% tej ilości stosuje się do produkcji dibromoctanu. który dodaje się do paliw silnikowych jako środek usuwający ołów Brom jest używany również, do otrzymywania AgBr stosowanego do celów fotograficznych, pochodnych organicznych, op bromków metylu, etylu i butylu, a także barwników.
Jod otrzymuje się z saletry chilijskiej, zawierającej głównie NaNO,, lecz także siady jodanu i nadjodanu sodu Zagęszczony roztwór jodanów redukuje się do jodu wodorosiarczynem sodu NaHSOj
Jodek srebra jest stosowany w fotografii, a jodek potasu jako składnik paszy dla zwierząt, w medycynie, do otrzymywania jodoformu CIII, i jodku metylu CII,I.
Astal nie występuje w przyrodzie. Otrzymano dwadzieścia jego sztucznych izotopów wszystkie promieniotwórcze. Najtrwalsze izotopy to 2“’Al i ■'"Al; ich okresy połowicznego zaniku wynoszą odpowiednio 8,3 i 7,5h. ■'"At otrzymano przez bombardowanie bizmutu cząstkami a o dużej energii Bi ii* *l\ai
Chemię *"At bad.uu> metodą wskaźnikową używając minimalnych ilości materiału lit) 14 mola) Astal ulega rozpadowi a i fi (wychwyt elektronu orbitalnego). Niektórymi właściwościami przyjKiinina jod.
5.5.7. Fluorowcow odory HX
Wszystkie (Iiioiowce reagują z wodorem tworząc związki HX. Tendencja iIuotowców do reagowaniu z wodorem maleje w kierunku K > I; reakcja iluorti / wodorem jest gwałtowna, natomiast reakcja z jodem przebiega w temperaturze pokojowej powoli.
HF i MCI otrzymuje się zwykle prze/ działanie na ich sole stężonym kwasem siarkowym. Najłatwiej dostępnym fluorkiem jest Cal-',
Roztwory III- działają silnie korodująco; zaskakująco słabe jest jednak korodujące działanie kwasu o stężeniu przekraczającym 80%. Produkcja HF w Wielkiej Brytanii przekracza 800001 rocznie; większość HF zużywa się do otrzymywania fluoro-pochodnych węglowodorów (freonów), stosowanych w aerozolach Ci\ + 2HF * CC^F, F 2IK.1
ttc/wodny IIF jest katalizatorem w procesie otrzymywania dlugolariciichowych
ulkiloben/cnów, które następnie pr/cksztalca się w sulfoniany i stosuje jako detergenty. Wodny roztwór III-'jest stosowany do trawienia szklą, wytrawiania stali i otrzymywania wielu fluorków, np. AIF} i BF3
AIF, stosuje się głównie jako dodatek do AI^O^ w procesie elektrolitycznego otrzymywania glinu. Nil.,Cl jest zwykle używany do otrzymywania MCI w laboiato-rium. gdyż powstający jako drugi produkt NII4IIS04 jest rozpuszczalny i reakcja przebiega łatwo; w przemyśle jednak do wytwarzania MCI stosuje się NaCI jako
Produkcja MCI w Wielkiej Brytanii wynosi ok. 2000001 rocznie
Bromowodora i jod o wodoru nic otrzymuje się w wyniku reakcji między kwasem siarkowym a bromkami lub jodkami, gdyż kwas siarkowy utlenia je do bromu lub jodu. II Br można otrzymać jako produkt działania H3P04 na bromki, metoda stosowana w laboratorium polega jednak na dodawaniu bromu do mieszaniny czerwonego fosforu i wody
Podobnie można otrzymać III przez dodanie wody do mieszaniny fosforu i jodu.
IICI, lilii i III s<| gazami, natomiast HF jest cieczą o temperaturze wrzenia 19 C Ta nieoczekiwanie wysoka temperatura wrzenia HF jest uwarunkowana występowaniem wiązań wodorowych między cząsteczkami.
W stanie gazowym lluorowodory są związkami kowalencyjnymi, w roztworach wodnych tworzą jednak jony, a IICI, IIBr i HI zachowują się jak mocne kwasy
Wodne roztwory fluorowcowodorów stanowią mieszaniny azeotropowc wykazujące maksimum temperatury wrzenia, co wiąże się z ujemnymi odchyleniami od prawa Kamilla. Roztwory takie mogą być używane jako standardy w analizie objętościowej. W rozcieńczonych roztworach wodnych IIF jest tylko nieznacznie /jonizowany, natomiast dysocjacja IICI, IIBr i III jest całkowita. W rozpuszczalnikach słabiej jonizujących, takich jak metanol, dysocjacja nie jest całkowita 11ICI jest mniej /dysocjowany niż III III jest więc najmocniejszym kwasem, słabsze są HBr i IICI, najsłabszy zaś IIF. Może to wydawać się zaskakujące, jeżeli się uwzględni, że HF składa się z pierwiastków najbardziej różniących się elektroujemnością i że spośród wszystkich fluorowcowodorów ma charakter najbardziej jonowy. Moc kwasu zależy jednak od tendencji wyrażonej równaniem: IIX,swndlllM|) » H,LwWiiianyi + X(umMmvi- Należy tu uwzględnić trzy procesy: dysocjację, jonizację i hydratację I uwodnienie).
267