skanuj0046 (16)

196 7. Ruch turystyczny

Pierwsze sygnały zwiększonego zainteresowania turystów z krajów wysoko rozwiniętych (głównie Stanów Zjednoczonych) wypoczynkiem w krajach Trzeciego Świata pojawiły się w początkach lat sześćdziesiątych, kiedy to, po rewolucji na Kubie w 1959 r., głównym przedmiotem zainteresowania turystów amerykańskich stały się Jamajka i Bahamy [Meyer-Arendt i in. 1992, 220]. Jednak zdaniem Ch. Huetz de Lempsa [1992] rozwój turystyki w krajach rozwijających się nastąpił dopiero w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, co należy w dużym stopniu wytłumaczyć wspomnianą już zasadą tzw. 3 S. Jak podaje np. E. Cohen [1988], w latach osiemdziesiątych w niektórych regionach doszedł jeszcze jeden czynnik S (od ang. sex), przez ćo zasadę „3 S” zastąpiono zasadą „4 S”.

Tradycyjnie głównym regionem turystycznym w Trzecim Świecie jest basen Morza Karaibskiego i rejon Zatoki Meksykańskiej, które w końcu lat osiemdziesiątych były odwiedzane każdego roku przez około 8,5 min turystów będących uczestnikami turystyki pobytowej oraz 5 min turystów odbywających morskie rejsy wycieczkowe. Łączne dochody z turystyki w regionie wyniosły w tym czasie 5,6 mld USD, a liczba zatrudnionych w obsłudze ruchu turystycznego sięga 300 000 osób. Głównym celem turystów odwiedzających region Morza Karaibskiego i Zatoki Meksykańskiej był wypoczynek nadmorski, np. w Dominikanie aż 96% wszystkich miejsc noclegowych znajduje się nad morzem [Meyer-Arendt 1992].

W ostatnich latach szybki rozwój turystyki w krajach pozaeuropejskich i poza Ameryką Północną objął przede wszystkim Azję Wschodnią i Południowo-W schodnią, a zwłaszcza Hongkong i Singapur. W 1965 r. liczba turystów w Hongkongu wyniosła blisko 446 000 (część stanowili żołnierze amerykańscy z baz na Oceanie Spokojnym), aby w ciągu 23 lat dojść do blisko 5,6 min osób [Peyrou 1992b]. Dochody z turystyki wyniosły w 1988 r. 4612,7 min USD, co stanowiło 8% dochodu narodowego, a przeciętny turysta wydawał dziennie 250 USD. Z kolei Singapur w 1965 r. odwiedziło ponad 98 000 turystów, w 1970 r. już 522 000, a w 1988 r. aż ponad 4 min. Dochody z turystyki przyniosły 10% dochodu (w 1988 r. 2850 min USD ), a dzienne wydatki przeciętnego turysty oceniano na 178 USD.

Zarówno Singapur, jak i Hongkong, są przykładami państw, gdzie rozwój turystyki zagranicznej jest spowodowany nie tylko względami stricte turystycznymi, ale również rozwojem turystyki kongresowej i handlowej. W przypadku Hongkongu gwałtowny napływ turystów (zwłaszcza z Tajwanu) spowodowały ponadto względy geopolityczne: wzajemne nieuznawanie się przez Chińską Republikę Ludową i Tajwan i konieczność dokonywania między obu krajami transakcji handlowych za pośrednictwem Hongkongu. Latem i jesienią 1997 r. po przyłączeniu tej posiadłości brytyjskiej do ChRL w lipcu 1997 r., dał się zauważyć znaczny spadek napływu turystów zagranicznych do Hongkongu, który jednak po kilku miesiącach został zatrzymany.