skanuj0013 (121)

196

Ruch naturalny ludności

Urodzenia

197

umierają przed zakończeniem okresu rozrodczego) „Informacja o płodności generacji kobiet — o liczbie urodzonych dzieci oraz o ich rozkładzie w czasie; — pochodzi od kobiet objętych badaniem w 1970 r. Dane są więc niepełne, brakuje: bowiem historii kobiet, które nie dożyły do tego czasu. Jak zwykle w przypadku: modelu retrospektywnego, postępowanie estymacyjne w celu odtworzenia procesu płodności generacji polega na oszacowania prawdopodobieństw netto/' _r urodzeniaJ dzieci poszczególnych kolejności, aby następnie, jeśli dysponujemy szacunkami umieralności, określić pozostałe charakterystyki procesu**¹⁹.

Hipotetyczne wartości netto umożliwiają porównywanie częstości rodzenia różnych generacji i zbiorowości kobiet niezależnie od procesu umieralności.

Między prawdopodobieństwami brutto i netto występuje zależność:

(714);

przy czym:

_ faji

^/h* . 1 ’    --I

a =—— —.

*"■* 1

%*■,

Dla każdej generacji przekształcono liczbę kobiet objętych bac hipotetyczną liczbę wszystkich kobiet (KJ według wzoru:

gdzie symbolem a oznaczono udział panien.

Charakterystyki tablicowe estymowano według poniższych wz szacunkowe oznaczone są znakiem * a wartości netto znakiem '). Charakterystyki tablicowe w wersji netto:

Ń 100000,

’ ^Ko

u)'    = #' - fi'

^O.z+1    "0.x

^dłan>0-

n,x

przy czym przyjmuje się wartości początkowe:

-¹⁰⁰ °°°; ^i5 - %==o-

Tablica 7.21

Płodność kobiet generacji 1941—1945

(7.15);

(7.16) ^

				Wartość brutto				Wartość netto
§	Wkk w latach	Koba kobiet nie majyych dziecka dane Mgwki	prawdopodobieństwo wodzenia dziecka wciąga roku	liczba dzieci danej kolejności wodzonych w ciąga raka	liczba kobiet k»ó»e urodziły dziwko danej kolejności	urodzcr.ych riricci danej kolejności	Kraba kobiet nic mających dóecka danej kolejności	prawfapo- doWeśstwo urodzenia dziecka w ciągu rota	liczba dzkci danej fcofcj-ooSdwo-dznoycb ar ciąga roba
	X		A.	N.,		V,4		h.	£*
w	15	100000	0.00316	316	Urodzeni; 0	pierwsze 0	100000	0.00316	316
j-7	16	99630	0,00883	879	316	316	99684	0,00883	880
	|feiv 17	98696	0,02439	2407	1195	1195	98804	0,02439	2410
	1$	96236	0.05837	5617	3600	3602	96394	0,05839	5628
	19	90562	0,10406	9424	9213	9219	90766	0.10408	9448
	20	81084	0.14234	11542	18628	18643	81318	0.14239	11579
	21	69492	0,16949	11778	30154	30185	69739	0,16955	11824
^:-s	22	57672	0.18535	10690	41909	41963	57915	0,18541	10738
*7	23	46950	0,18995	8918	52569	52653	47177	0,19001	8964
	24	38007	0,20981	7974	61454	61571	38213	0,20988	8020
-l	25	30011	X	X	69385	69545	30193	X	X
s	16	316	0,18982	60	Urodzeń 0	a drugie 0	316	0,18987	60
	17	1135	0,19273	219	60	60	1136	0,19278	219
	18	3322	0,21454	713	279	279	3327	0.21461	714
%		8222	0.22163	1822	991	991	8241	0.22170	1827
	20	15816	0,22795	3605	2812	2814	15862	0,22803	3617
	21	23740	0,22701	5389	6414	6419	23824	0.22708	5410
	22	30111	022204	6686	11797	11808	30238	0.22210	6716
■4	23	34095	021015	7165	18474	18494	34260	0,21022	7202
a	24	35828	0,19757	7078	25626	25659	36022	0.19763	7119
	25	36700	X	X	32685	32737	36923	X	X
1	17	60	0,19995	12	Urodzeni 0	a trzecie 0	60	0,20000	12
-5	18	267	0.19844	53	12	12	267	0,19850	53
s	§S|i£: 19	926	0,19390	180	65	65	928	0,19397	180
	20	2568	0.18790	482	244	244	2575	0.18796	484
	21	5688 10074	0,17549 0,16207	998 1633	726	727	5708	0,17554	1002
	22				1725	1725	10116	0,16212	1640
	i:;" 23	15119	0.14569	2203	3355	3358	15192	0.14573	2214
	24	20071	0,12142	2437	5555	5560	20180	0,12146	2451
%	25	24698	X	X	7987	7997	24848	X	X

Źródło: L Boksłiwski, TabDce płodności kMet według generacji, seria Statystyka Polski. nr 22. GUS. Warszawa 1974 | «

oM

Tamże, s. 25.

Charakterystyki tablicowe w wersji brutto:

fa.x ~fn,x 1

.

*«*♦.=*a,ń-£)a-4).

(7.20)

(7.21)

198

Ruch naturalny ludności		■m ,m ri
	\	•
(i		v dla »>0, (7.22)
		(7-23) ;
		(7.24) i
^n>0'		(7.25):#
V = fi .+Ń n,x n,x-l n.x	-i •	(7.26) |

Urodzenia

199

gdzie l_x oznacza liczbę kobiet dożywających dokładnego wieku x lat z kohorty 100 000 kobiet w wieku 15 lat.

Przykładowe wyniki obliczeń przedstawiono w tablicy 7.21.

7.3.7

Sezonowość urodzeń

Fakt każdego żywego urodzenia powinien być zgłoszony w ciągu 14 dni w od-jgB powiednim urzędzie stanu cywilnego. Obowiązujące przepisy nie zawsze jednak. :¹ były respektowane i często występowały dość znaczne opóźnienia w rejestracji’^ urodzeń, zwłaszcza na wsi. Szczegółowe badanie danych rejestracji urodzeń^ wykonane w Polsce po raz pierwszy w okresie międzywojennym, wykazało częste;-fałszowanie zgłaszanych dat urodzeń²⁰. Zdaniem Z. Zaremby²¹, „istnieją [...) dwa j. rodzaje zniekształceń:

—    liczba urodzeń w końcu roku często gwałtownie spada i nie mniej V gwałtownie rośnie w pierwszych dniach stycznia: urodzenia jak gdyby są przenoszeń ne na następny rok kalendarzowy,

—    urodzenia skupiają się nadmiernie w niektórych dniach w ciągu roku. $ kalendarzowego, gdy w innych dniach natężenie urodzeń słabnie”.

Wyniki badania urodzeń według kolejnych dni grudnia 1959 r. i stycznia 1960r. ^ potwierdziły występowanie podobnych zniekształceń. Przy badaniu sezonowości ;■ urodzeń według miesięcy kalendarzowych można zetknąć się jedynie z pierwszym ;' z dwóch rodzajów zafałszować w zgłaszaniu dat urodzeń, podawanych przez Z. Zarembę. Warto zwrócić uwagę, że w miastach zjawisko to występowało znacznie większą mocą niż na wsi. Główną przyczyną tego stanu jest pozorne:#; odmładzanie dziewczynki (późniejszy rok urodzenia) i opóźnienie momentu;’:/; rozpoczęcia służby wojskowej przez chłopca.

Pomijając sprawę zafałszować, należy stwierdzić występowanie sezonó-wych wahań urodzeń. Demografowie węgierscy dokonują następującego trafnego ^ — można sądzić — uogólnienia²²: „Struktura urodzeń według miesięcy jestj odmienna na różnych tetytoriach świata, jednak zjawisko sezonowości charakterys- ^ tycznej dla krajów poszczególnych regionów występuje powszechnie w związku ,';

²⁰    S. Szulc, Fałszywe zgładzanie dat urodzenia w Polsce, „Kwartalnik Statystyczny* * 1931, t VIII, s

²¹    Z Zaremba, Fałszywe zgłaszanie dał urodzenia w Polsce, seria Statystyka Polski, seria C, z. 41. ;

GUS, Warszawa 1936    |||

⁷² Wstęp do demografii, Warszawa 1967, 8 257.    ^

Tablica 7.22

Wskaźniki dziennych liczb urodzeń w grudniu 1959 r. i styczniu 1960 r. w odsetkach średniej dziennej, obliczonej z urodzeń w grudniu I styczniu łącznie

Dzlcrt i miesiąc	Ogółem	Miasta	Wieś
Giudzień 1	93	93	93
2	86	83	87
3	88	95	83
4	86	87	86
5	90	95	87
9	88	89	86
10	91	90	92
11	84	86	83
15	90	94	89
16	89	94	. 86
20	96	97	96
21	90	96	86
25	87	93	82
26	86	94	80
27	81	90	74
28	85	92	80
29	80	89	74
30	76	85	69
31	59	68	53
Styczeń 1	250	180	303
2	168	122	204
3	118	108	126
4	106	105	106
5	102	95	107
6	106	101	110
7	100	99	101
9	96	100	92
10	118	106	126
11	100	101	98
15	106	104	107
16	105	105	105
19	99	97	95
20	110	102	116
21	110	115	106
24	113	115	110
25	112	112	112
30	109	114	106
31	111	119	10S
Śiednia dzienna urodzeń
Z giudnla i Stycznia	1752	757	995

źródło: Prtyaynek do analizy rodności I płodności kolia w Police w lalach I9S0-I960, uiin Suiiynyka Polski, z 65, OUS, Warszawa 1962, « 10-11 (opracowanie IZ Hol/aia)

r