Geografia turyzmu 6

|9(> 7. Kuch turystyczny

Pierwsze sygnały zwiększonego zainteresowania Itttyslów / krajów wysoko rozwiniętych (głównie Sianów Zjednoczonych) wypoczynkiem w krajach Trzeciego Świnia pojawiły się w początkach lat sześćdziesiątych, kiedy to, po rewolucji na Kubie w 1959 r., głównym przedmiotem zainteresowania turystów amerykańskich stały się Jamajka i Bahamy [Meyer-Arendt i in. 1992, 220J. Jednak zdaniem Ch. I luelz tle Lempsa [1992] rozwój turystyki w krajach rozwijających się nastąpił dopiero w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, co należy w dużym stopniu wyilumaezyć wspomnianą już zasadą tzw. 3 S. Jak podaje np. E. Cohen [1988], w lalach osiemdziesiątych w niektórych regionach doszedł jeszcze jeden czynnik S (od ang. sex), przez co zasadę „3 S” zastąpiono zasadą „4 S”.

Tradycyjnie głównym regionem turystycznym w Trzecim Swiecie jest basen Morza Karaibskiego i rejon Zatoki Meksykańskiej, które w końcu lat osiemdziesiątych były odwiedzane każdego roku przez około 8,5 min turystów będących uczestnikami turystyki pobytowej oraz 5 min turystów odbywających morskie rejsy wycieczkowe. Łączne dochody z turystyki w regionie wyniosły w tym czasie 5,6 mld USD, a liczba zatrudnionych w obsłudze ruchu turystycznego sięga mi) ()()() osób. Głównym celem turystów odwiedzających region Morza Karaibskiego i Zaloki Meksykańskiej był wypoczynek nadmorski, np. w Dominikanie aż 96% wszyslkich miejsc noclegowych znajduje się nad morzem [Meyer-Arendt 19921.

W ostatnich latach szybki rozwój turystyki w krajach pozaeuropejskich i poza Ameiyką Północną objął przede wszystkim Azję Wschodnią i Południowo-Wschodnią. u zwłaszcza Hongkong i Singapur. W 1965 r. liczba turystów w Hongkongu wyniosła blisko 446 000 (część stanowili żołnierze amerykańscy z baz na Oceanu* Spokojnym), aby w ciągu 23 lat dojść do blisko 5,6 min osób [Peyrou 1992b], Dochody z lurystyki wyniosły w 1988 r. 4612,7 min USD, co stanowiło 8% dochodu narodowego, a przeciętny turysta wydawał dziennie 250 USD. Z kolei Singapur w 1965 r. odwiedziło ponad 98 000 turystów, w 1970 r. już 522 000, a w 1988 r. aż ponad 4 min. Dochody z turystyki przyniosły 10% dochodu (w 1988 r. 2850 min USD ), a dzienne wydatki przeciętnego turysty oceniano na 178 USD.

Zarówno Singapur, jak i Hongkong, są przykładami państw, gdzie rozwój turystyki zagranicznej jest spowodowany nie tylko względami stricte turystycznymi, ale również rozwojem turystyki kongresowej i handlowej. W przypadku Hongkongu gwałtowny napływ turystów (zwłaszcza z Tajwanu) spowodowały ponadto względy geopolityczne: wzajemne nieuznawanie się przez Chińską Republikę Ludową i 'Tajwan i konieczność dokonywania między obu krajami transakcji handlowych za pośrednictwem Hongkongu, Lałem i jesienlą 1997 i . po przyłączeniu lej posiadłości brytyjskiej do ChRL w llpeu 1997 i , dał się zauważyć znaczny spadek napływu turystów zagranicznych do Hongkongu, który jednak po kilku miesiącach został zatrzymany.

Tabela 36. Zagranic/,nu UllyKlykii |n/y|m/«1<iw<i do Hongkongu w 19/9 i 1989 r.

1979

1989

ly»,	%	tys.	%
206	9,4	1 133	21,1
508	23,1	1 176	21.9
354	16,1	775	14,5
• 300-/ir-		713	13,3
455	. 20,7 ■	710	13,3
168 ^1 ;'4		302	5,6
		552	10,3
2 198	100ł8> i	5 361	100,0

Kraj (region) pochodzenia

Tajwan Japonia

Ameryka Północna Europa Zachodnia Azja Południowo-Wschodnia Australia i Oceania Inne kraje Razem

źródło: B, Peyrou [1992bJ.

Innymi przykładami krajów, które w ciągu kilkunastu lat stały się ważnym celem turystyki międzynarodowej, są Seszele, wspomniana wcześniej Tajlandia i Malediwy. Na ich przykładzie można dokładnie prześledzić problemy aktualne również dla innych państw rozwijających się. Seszele, leżące w zachodniej części Oceanu Indyjskiego, należą do krajów, w których od lat turystyka jest jednym z głównych źródeł dochodu narodowego (32% w 1980 r. oraz 21% w 1984 r.). Rozwój turystyki rozpoczął się w latach siedemdziesiątych: o ile w 1971 r. Seszele odwiedziło 3175 turystów, o tyle w 1975 r. już 37 321, a w 1979 r. aż 78 852 IHuetz de Lemps 1992]. W latach osiemdziesiątych liczba miejsc noclegowych na Seszelach wynosiła ponad 2600, a liczba zatrudnionych w obsłudze ruchu turystycznego około 3000 osób. W latach osiemdziesiątych 65% turystów pochodziło z Europy - najwięcej osób przybyło z Francji, Stanów Zjednoczonych. REN i Włoch.

Według B. Peyrou [1992a] rozwój turystyki międzynarodowej w Tajlandii nastąpił podczas wojny wietnamskiej. W 1972 r. kraj odwiedziło blisko 821 000 turystów, wśród których 19% stanowili żołnierze amerykańscy, spędzający urlopy w Bangkoku, w kurortach nad Morzem Południowochińskim (głównie w Pattaya, Songkhla i Hat Yai), na wyspie Phuket i w górskim uzdrowisku Chieng Mai. Ml nak dopiero w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych nastąpiła prawdziwa eks plozja turystyki międzynarodowej: o ile w 1979 r. w Tajlandii było 24 500 miejsc noclegowych, o tyle w 1987 r. już ponad 124 100. Głównymi ośrodkami turysty e/.nymi kraju są Bangkok (około 30% wszystkich miejsc noclegowych), Pattuya, Thicng Mai, Phuket, a także Hua Hin i Cha-am [Smith 1992]. W przypadku Tajlandii o rozwoju turystyki zadecydowała w dużym stopniu zasada „4 S” |Cohen 1088; Peyrou I992h|, gdyż około 2/3 wszystkich turystów stanowią mężczyźni (ich przewagę widać szczególnie wśród Japończyków i turystów z Arabii Saudyjskiej oraz z Malezji), u liczba kobiet uprawiających prostytucję sięga 500 000, Poczynając od 19H3 r. dochody z turystyki zaczęły stanowić w Tajlandii pierwszą