Geografia turyzmu0

IM 7. Kuch turystyczny

Według V. Mansfelda | |992a| turystyka zwią/ann z odwiedzaniem obiektów lub kompleksów przemysłowych tnoże być równie/ fniklowana jako element polityki rewaloryzacyjnej obszarów przemysłowych pozostających w głębokim kryzysie i podlegających restrukturyzacji (np. Hujta w Izraelu). Wydaje się, że tego typu polityka turystyczna może być w przypadku Polski rozwijana w Łodzi [Kaczmarek 1995, 122j, a zwłaszcza w Zagłębiu Wałbrzyskim (z czasem również w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym).

W skład turystyki poznawczej wchodzą również zachowania związane ze zwiedzaniem nie tylko muzeów, ale wystaw i targów przemysłowo-handlowych. Wielkimi terenami wystawienniczymi dysponują przede wszystkim duże miasta zachodnioeuropejskie i północnoamerykańskie, a o rozmiarach tej formy spędzania wolnego czasu może świadczyć to, że w 1990 r. wszystkie wystawy i targi, jakie odbyły się w Paryżu, odwiedziło aż blisko 7,8 min osób [Butowski 1993, 95],

Turystyka uzdrowiskowa

Początki turystyki uzdrowiskowej sięgają czasów starożytnych. Chociaż postęp w naukach medycznych sprawił, że balneologia straciła nieco na znaczeniu w leczeniu niektórych chorób, wyjazdy do uzdrowisk nadal należą do częstszych powodów wyjazdów turystycznych [Carfis 1986]. Podstawową cechą turystyki uz-diowiskowej jest znaczna koncentracja miejscowości uzdrowiskowych, które naj-i /ęsciej są położone w górach i na obszarach wyżynnych, nieco rzadziej na tere-um h nadmorskich i nizinnych. Miejscowości uzdrowiskowe są odwiedzane równie/ przez inne kategorie turystów, np. w polskiej części Karpat 40,1% odwiedza-lącyeh uzdrowiska stanowili kuracjusze, a w kurortach francuskich w Masywie ('entraluym ich udział wyniósł 23,1% [Groch 1995, 41]. Specyficzną cechą turystyki uzdrowiskowej jest uprawianie jej głównie przez osoby w średnim wieku i starsze. Wśród kuracjuszy odwiedzających np. Krynicę aż 80,6% stanowiły osoby w wieku 30-65 lat, 2,8% mające ponad 70 lat i jedynie 1,8% osoby liczące poniżej 15 lat | Kostrzewa, Wiluś 1992, 72]. Wyjątkiem są oczywiście uzdrowiska leczące choroby wieku dziecięcego (np. Rabka i Głuchołazy w Polsce, Janske Lazńe w (‘/.echach). Inną specyfiką ruchu turystycznego do uzdrowisk jest większy w nim udział kobiet niż mężczyzn. Wynika to po części z większej dbałości kobiet o zdrowie, jak również jest skutkiem przedwczesnej umieralności mężczyzn (nadwyżka kobiet jest szczególnie widoczna wśród starszych kuracjuszy). Kolejną cechą turystyki uzdrowiskowej jest jej mniejsza sezonowość niż w przypadku turystyki wypoczynkowej i poznawczej. Oznacza lo. /e liczba kuracjuszy w poszczególnych miesiącach jest raczej zbliżona, co ma Istotne znaczenie dla efektywnego wykorzystania siły roboczej, kosztów funkcjonowania obiektów leczniczych i towarzyszących, pozyskiwaniu równomiernych wpływów ml (wysłów itp, luną specyfiką lej formy turystyki jest jej na ogół kfgjitwy chataklet Włą/c się lo z czę-m iowym dofinansowywaniem usług n/<Im»wisk«»wvt‘ti przez państwo luh kasy eho-lyeh, co w sytuacji, gdyby wyjazdy odbywały sic do innego kraju, byłoby dosyć nudne (aczkolwiek w niektórych kiujiuh instytucje ubezpieczeniowe opłacają pobyły w zagranicznych sanatoriach).

Miejscowości uzdrowiskowe są odwiedzane również przez inne grupy turystów. Stwarza to liczne konflikty funkcji. W Krynicy np. dużym problemem jest hałas i zanieczyszczenie powietrza spalinami samochowymi oraz w wyniku emisji / lokalnych systemów ogrzewania [Kostrzewa, Wiluś 1992, Lukasek 1998). Jednak wspólnym wysiłkiem miejscowych władz i ludności w niektórych uzdrowiskach piohlcmy te rozwiązano. Jak podaje P. Rzeńca [1997], w Iwoniczu-Zdroju jedynym poważnym problemem pozostał tylko nieład przestrzenny w zabudowie, co jest wynikiem wspomnianej już wielofunkcyjności miejscowości.

turystyka miejska

Innym rodzajem turystyki szeroko rozwijającej się niemal na całym święcie fest tzw. turystyka miejska. W znacznej części literatury przedmiotu jest ona rozumiana jako „turystyka w mieście” i jest traktowana jako turystyczna funkcja miasta [Ashworth 1989, 33]. Przykładami tego typu podejścia mogą być opracowania L. Butowskiego [1994] i A. Matczaka [1989], Jednak niektórzy uważają, żł¹ turystyka miejska jest formą aktywności różniącą się zasadniczo od innych typów turystyki, jak również od innych procesów zachodzących w środowisku miejskim. Zdaniem cytowanego już G. Ashwortha [1992, 3] z tego też względu powinno się rozpatrywać ją jako złożone zjawisko składające się z różnych przejawów aktywności turystycznej, jak również z punktu widzenia roli, jaką turystyka odgrywa lub może odgrywać w szeroko rozumianym funkcjonowaniu miastu, Dwa /a on, że podejmowane przez niektórych badaczy studia nad turystyką na obs/.a lach zurbanizowanych nie upoważniają do nazwania ich badaniami nad turystyką miejską (ang. urban tourism), gdyż dotyczą „turystyki w mieście” (ang. tourism m rities), traktowanej jako jeden z wielu przejawów aktywności człowieka w mie m u¹. Biorąc pod uwagę opracowania dotyczące turystyki na obszarach miejskich można wyróżnić co najmniej trzy sposoby rozumienia tego określenia [Kowalczyk

1

   wszystkie formy turystyki uprawianej na terenach miejskich (np. wypoczynkowa, handlowa, kulturalno-rozrywkowa, religijna, kongresowa, spor Iowa itp.),

•    formy turystyki związane z walorami i zagospodarowaniem turystycznym występujące na obszarach miejskich,

•    turystykę, której celem jest odwiedzanie i poznawanie miasta traktowanego jako dziedzictwo kulturowe i uznawanego za niepodzielny element przestrzeni turystycznej