Geografia turyzmu1

I 66    7. Ruch turystyczny

Według autora na miano turystyki miejskiej zasługują jedynie zachowania tu-rystyczne wynikaji|cc z ostatniego sposobu rozumienia podanego terminu. Chociaż początków turystyki miejskiej można doszukiwać się zapewne w starożytności i w średniowieczu, lak naprawdę zaczęła ona się rozwijać dopiero w XIX w. Jak podaje A.S. Burkart i S. Medlik [1974], tak traktowana turystyka miejska powstała częściowo jako następstwo wspomnianych wcześniej (rozdział 4) grand tours, jak również jako konsekwencja tzw. pielgrzymek artystycznych do Włoch (podejmowanych już w XV-XVI w. przez osoby zainteresowane pozostałościami kultury antycznej). Motywem wyjazdów do miast uważanych za atrakcyjne z punktu widzenia turystyki miejskiej było pragnienie znalezienia się w miejscach wymienianych przez poetów i pisarzy, przedstawianych na obrazach przez malarzy, sławnych z racji wystawianych sztuk teatralnych, znanych z racji ważnych wydarzeń politycznych itp. Tym samym turystykę miejską można traktować jako bliską turystyce kulturalnej (czasami nawet turystyce historycznej). Głównymi centrami turystyki miejskiej w podanym wyżej znaczeniu były w XIX w. przede wszystkim Paryż, Wiedeń, Londyn, Berlin, Sankt Petersburg, Mediolan i Budapeszt. Później do tej grupy dołączył niewątpliwie Nowy Jork. Ośrodkami turystyki miejskiej w sensie kulturowo-symbolicznym mogą być również miasta średniej wielkości, a nawet zupełnie małe. Przykładem może być np. Kazimierz Dolny, Szentendre (Węgry), Awinion (braneja) lub też Beverly Hills i Hollywood (Stany Zjednoczone) miejscowości bardzo ważne dla amerykańskiej kultury masowej. Turystyka miejska czy też turystyka w mieście są w ostatnich latach przedmiotem licznych studiów geograficznych, czego dowodem mogą być opracowania wspomnianego już (U. Ashworthu [1989, 1992], G.J. Ashwortha i J.E. Tunbridge’a [1990], Ch.M. Lawa 11992, 1996], L.R. Forda [1979] i S. Page’a [1995], a z polskich autorów S. Liszewskiego [1992], J. Stachowskiego [1992], J. Warszyńskiej [1992b] i J. Wyrzykowskiego [1992],

Turystyka ekologiczna (ekoturystyka)

Turystyka ekologiczna (ang. ecological tourism ) lub też ekoturystyka jest bliska turystyce poznawczej. Jest ona na ogól rozumiana jako forma aktywności mająca na celu jednocześnie wypoczynek i poszerzenie wiedzy, przy czym aktywność la jest podejmowana w małych grupach, które przez cały czas kierują się zasadą maksymalnego ograniczania ingerencji w środowisko (ekosystem), jak również, które pozostają pod kontrolą instytucji odpowiedzialnych za ochronę środowiska |Ecotourism 1996]. Z kolei S. Blnugy |I‘W7, 7| przyłączu definicję amerykańskiego The Leotourism Society, które rozumie ekoturyulykę jako „turystykę na obszarach niemal nie dotkniętych dziułulnoik^,i*| człowieku, która musi uwzględniać wymogi ochrony przyrody oraz dobro mi*|i»eow*| ImłmMtd" Niektórzy autorzy szerzej rozumieją ekolurystykę, podląc, ifc* j**ł on* IoMnihn z l/w turystyką zrów-

no ważoną (ang. sustainabić lourlsni), c/yli luiyslykę nic przynoszący ncgalywnych następstw przyrodniczych i społecznych | Forsyth 1997, Orams I995|. Jednak zdaniem T. Forsytha [1997, 2721 termin „ekoturystyka” odnosi się zazwyczaj do „wypoczynku w naturalnym krajobrazie lub w zagrożonych ekosystemach w rodzaju wilgotnych lasów równikowych lub raf koralowych”. Jak podaje D.B. Weaver 11997, 282], można wyróżnić dwie zasadnicze formy ekoturystyki:

•    aktywną, która polega na powstaniu u turysty pozytywnego etosu przyrod niczego,

•    pasywną, która z kolei sprowadza się do działalności mającej nie przynosić niekorzystnych zmian w środowisku przyrodniczym.

Warto zwrócić uwagę na to, że obok pojęcia „ekoturystyka” pojawiły się określenia pochodne, jak „ekoturysta” (ang. ecotourist), „obiekt ekoturystyczny” (ang rcolodge) czy nawet „ekoturystyczny ośrodek wypoczynkowy” (ang. ero-resort).

W ciągu ostatnich kilkunastu lat ekoturystyka zdobyła dużą popularność, po nieważ coraz więcej osób uważa, że tzw. turystyka masowa jest szkodliwa z pun ktu widzenia przyrody, długofalowych interesów odwiedzanych społeczności, jak również samych turystów. W czasie badań przeprowadzonych w 1991 r. okazało się, że jedynie 33% Brytyjczyków, 21% Francuzów i 10% Niemców nie dostrzegało negatywnych reperkusji turystyki masowej [Forsyth 1997, 2731. O tym, że coraz więcej osób interesuje się przyrodą i dąży do jej ochrony w miarę dogłębnego jej poznania, może świadczyć następujący fakt. Jak już wcześniej wspomniano (rozdział 1), jedną z częściej spotykanych form ekoturystyki jest zainteresowanie ornitologią (ang. bird-watching). O coraz większej popularności spędzania wolnego czasu na obserwowaniu dzikich ptaków w ich naturalnych miejscach występowariin może świadczyć to, że tylko w latach 1982-1995 w Stanach Zjednoczonych liczba osób uprawiających bird-watching wzrosła o 155,2%, podczas gdy preferujących długie marsze z plecakiem tylko o 72,7%, a wędrowanie o 93,0% [Weaver 1997. 2H2|.

Turystyka ekologiczna jest uprawiana przez osoby interesujące się przyrodą, jak również wykazujące wrażliwość wobec ludzi zamieszkujących odwiedzane te reny i autentycznie interesujące się miejscową kulturą. Głównym przesłaniem luk rozumianej turystyki ekologicznej jest odwiedzanie terenów o dobrze zachowanych cechach środowiska naturalnego; dążenie do poznania struktury i zrozumienia zasad funkcjonowania przyrody przez bezpośrednie z nią obcowanie; uczenie się przyrody przez obserwację i dzięki czerpaniu wiedzy z opracowań naukowych, jak również dążenie do bezkonfliktowego współżycia ze środowiskiem przyrodniczym. Jak już wspomniano, dodatkowo w skład turystyki ekologicznej wchodzi zainteresowanie kulturą, zarówno minioną, jak i aktualną.

Przedstawiony wyżej zakres pojęcia turystyka ekologiczna jest niezwykle szeroki i obejmuje formy turystyki zaliczane do krajoznawstwa, turystyki kulturalnej (czy tzw. turystyki historycznej) itp. Instytucje odpowiedzialne za propagowanie turystyki ekologicznej w Kolumbii uważają np., że wśród Ibrm spędzaniu wolnego

L