Geografia turyzmu9

\U2 7. Ruch turystyczny

Wydaje się jcdiuik, że tego rodzaju motywacje są hli/sze turystyce poznawczej (W.W. Gaworceki określa ją mianem „turystyki krajoznawczej”), aczkolwiek trzeba się zgodzić z poglądami głoszącymi, że np. odwiedzanie miejsc lęgowych ptaków lub też zwiedzanie muzeów biograficznych można uznać za turystykę kwalifikowaną (przy założeniu, że typowa turystyka wypoczynkowa nie wymaga ze strony turysty specjalnego przygotowania). Tak rozumie turystykę kwalifikowaną np. S. Kałuski [1993], który zajmując się tą formą turystyki uwzględnia m.in. uczestnictwo w rajdach samochodów terenowych, zbieranie minerałów i skał, fotografowanie przyrody, zwiedzanie zabytków kultury żydowskiej, odwiedzanie obszarów zamieszkiwanych przez mniejszości narodowe, jak również uprawianie narciarstwa nizinnego (śladowego).

Tury styk a poznawcza

Drugim co do znaczenia rodzajem turystyki jest turystyka poznawcza (krajoznawstwo). Podobnie jak i turystyka wypoczynkowa, motywy poznawcze w zachowaniach turystycznych pojawiły się już w czasach starożytnych i w średniowieczu. Turystyka poznawcza jest uprawiana przede wszystkim przez młodzież, młode małżeństwa bez dzieci oraz osoby w wieku średnim i starsze, nie obarczone obowiązkami związanymi z wychowywaniem dzieci.

(ilównymi celami wyjazdów turystycznych w celach poznawczych są walory imliopogeniczne (zabytki architektury, wykopaliska archeologiczne, skanseny, miejsca z dobrze zachowanym folklorem, muzea itp.), jak również walory przy-lodnicze (parki narodowe, pomniki przyrody nieożywionej i ożywionej, miejsca o malowniczych krajobrazach itp.). Jedną z form turystyki poznawczej jest rozwija-jącu się obecnie ekoturystyka. O jej coraz większej popularności może świadczyć (o, że aż 3/4 turystów zagranicznych odwiedzających Ekwador ma w programie pobyt na wyspach Galapagos [Lisocka-Jaegermann i in. 1998], gdzie mogą się zapoznać z jedynym w swoim rodzaju światem zwierzęcym (żółwie, legwany, ptaki). Z kolei w meksykańskim stanie Michoacan jedną z głównych atrakcji turystycznych jest rezerwat motyli [Boo 1990, XVi], który rocznie jest odwiedzany przez kilkadziesiąt tysięcy turystów.

Innym typem turystyki poznawczej jest tzw. turystyka kulturalna (odwiedzanie zabytków architektury, wykopalisk archeologicznych, miejsc związanych ze sławnymi ludźmi, galerii sztuki itp.). Jest ona coraz bardziej popularna, co jest zjawiskiem pozytywnym, gdyż jak pisze W.W. Gaworccki |lóóK, 73] „turystyka .chroni, wzbogaca i popularyzuje dobra kulturalne, kultura zaś inspiruje rozwój turystyki".

Krajami, w których ta właśnie forma luryalykł pr/yhrnln największe rozmiary, są państwa europejskie, jak również niektóre kr*t|«» pofłwumpej»kli\ które z racji odmienności kulturowej są chętnie oiIwImImm prM* luryMów / Ilumpy albo Ameryki Północnej (np. Izrael. Indie, Chiny, JuponU, Mikiyk)

r

/ ’ Typy mchu Imyslyc/uejło    Kt.ł

Hyc. 15. Odwiedzający zamki w dolinie Loaiy (Francja) w 1983 r. (na podstawie J.P. Lo/nto (liotml 11'wi)

Inną formą turystyki poznawczej, której rozwój można zaobserwować w ostatnim okresie, jest odwiedzanie obiektów przemysłowych, na ogół /, czasów dynamicznego rozwoju przemysłu w XIX w. (dawne tkalnie, huty, kopalnie), ale coraz częściej również nowoczesnych zakładów, często stosujących najnowsze le-clmologie (np. elektrowni jądrowych). Obok osób związanych zawodowo z przemysłem, tego rodzaju obiekty coraz częściej są odwiedzane przez inne kategorie turystów (np. wiele wycieczek związanych ze zwiedzaniem zakładów przemysłowych jest organizowanych dla dzieci i młodzieży).

L

1'uIh‘Ui 22. Liczba osób odwiedzających główne muzea Europy Zachodniej w 1988 r.

Muzeum	Miasto	Kraj	Odwiedząjący (min)
Centrum im. Pompidou	Paryż	Francja	7,9
1 uwr	Paryż	Francja	4,0
Hritish Museum	Londyn	Wielka Brytania	3.8
WicZii Eiffla	Paryż	Francja	3.6
National Gallery	Londyn	Wielka Brytania	2,8
Zespół pałacowo-parkowy	Wersal	Francja	2,6
Muzeum Figur Woskowych Mme Tussaud	Londyn	Wielka Brytania	2,6
Science Museum	Londyn	Wielka Brytania	2,4
Pałac Churlottenburg	Berlin	Berlin Zachodni	2,2
Wie to widokowa	Londyn	Wielka Brytania	2,2

/ niillo I. hiilnwikl ||WJt|