Geografia turyzmu 1

\HU 7. Ruch turystyczny

•    duże uzależnienie się kraju przyjmującego turystów od kraju, skąd oni pochodzą;

•    znaczna konkurencja cenowa;

•    sezonowość ruchu turystycznego;

•    niekorzystne oddziaływanie na środowisko.

Ci sami autorzy wyróżniają następujące etapy w historii światowej turystyki masowej:

•    etap I (lata dwudzieste i trzydzieste XX w.) charakteryzował się szybkim rozwojem motoryzacji w Stanach Zjednoczonych i powstaniem na ich wybrzeżu licznych kurortów i miejscowości o dominacji funkcji rozrywkowych (np. Coney Island w aglomeracji Nowego Jorku), natomiast w głębi kontynentu zaczęły się rozwijać miejscowości uzdrowiskowe oraz pojawiły się wzdłuż szos motele;

•    etap II (lata pięćdziesiąte) był związany z rozwojem turystyki w Europie (głównie na wybrzeżach i na terenach wiejskich);

•    etap III (przełom lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych) przyniósł rozwój turystyki międzykontynentalnej ze Stanów Zjednoczonych i Kanady do Europy;

•    etap IV (przełom lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych) to szybki rozwój turystyki międzynarodowej z użyciem samolotów, jak również coraz większy udział mieszkańców Europy w turystyce wyjazdowej;

•    etap V (koniec XX w.) przyniósł w turystyce zjawisko globalizacji, w tym m.in. wyraźny wzrost zainteresowania Europą ze strony turystów ze Stanów Zjednoczonych i Japonii.

Specyficzną formą turystyki masowej jest tzw. timesharing. Zjawisko to polega na wykupywaniu przez zainteresowane osoby praw (oferowanych przez zajmujące się tym firmy) do użytkowania domów lub apartamentów, które mogą być wykorzystywane w celach turystycznych przez nabywców w ciągu następnych kilkunastu lat. Zazwyczaj umowa nie dotyczy konkretnego obiektu, tylko większej liczby domów wakacyjnych lub apartamentów, jakie pozostają w ofercie posiadanej przez dane przedsiębiorstwo. Pozwala to osobom zainteresowanym tą fornrn spędzania urlopów na wybór różnych miejsc wypoczynku. Z reguły w umowie jest określony czas korzystania z wypoczynku w oferowanym obiekcie (czasami również termin), może to być tydzień, 2 tygodnie, miesiąc itp. Zjawisko to pojawiło się we Francji w końcu latach sześćdziesiątych i na początku zdobyło popularność wśród turystów i posiadaczy „drugich domów" w Alpach. Z czasem stało się popularne w Stanach Zjednoczonych, u polem w innych krajach wysoko rozwiniętych. W tym miejscu należy /.aznnc/yć, że oleiowane obiekty są często położone w tak atrakcyjnych regionach, Jak Afryka 1'rtlnocim, Indie, wyspy antylskle itp. O ile jeszcze w r. wartość lego typu tr«n«Nkc|i wyniosła 4Ó() min USD, o tyle w IW r. aż .1,7 mlii USD |Probltm* tw th* tbthtit.. |WH|. W tym siimym czasie liczba osób mi Świn U* km/osiujących z lej formy spędzania urlopu wzrosła ze 155 000 do ponad 1,7 min (w lalach dziewięćdziesiątych wzrost zain-Icresowania tym sposobem wypoczynku dal się zauważyć m.in. w Polsce),

Jak podaje M. Hall 11094], w 1950 r. - a więc jeszcze przed pojawieniem się turystyki masowej - głównym regionem koncentracji międzynarodowego ruchu turystycznego były Europa (66,6%) i obie Ameryki (29,6%). W tym czasie udział Afryki w światowym ruchu turystycznym wynosił jedynie 2,1%, Bliskiego Wscho du 0,8%, regionu obejmującego Azję Wschodnią i Ocean Spokojny 0,7%, a Azję Południową zaledwie 0,2%.

Dane zawarte w tabeli 31 wskazują, że w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lal największe zmiany w turystyce przyjazdowej nastąpiły w regionie obejmującym Azję Wschodnią i Ocean Spokojny. Nieco mniejsze zmiany zaszły w Afryce, Azji Południowej i na Bliskim Wschodzie, natomiast udział obu Ameryk i Europy w światowym mchu turystycznym systematycznie spada. Pod względem udziału w dochodach z tytułu turystyki w latach 1960-1995 największy wzrósł nasląpil na lomiast w regionie obejmującym Azję Wschodnią i obszar Oceanu Spokojnego, jak również w Azji Południowej. Nieco mniejszy wzrost wystąpił na Bliskim Wschodzie, spadł natomiast w okresie 1960-1995 udział obu Ameryk, Afryki i Europy. Warto w tym miejscu zauważyć, że zmniejszenie się udziału Europy hylo w omawianym okresie większe w przypadku przyjazdów turystów niż związanych / tym dochodów (indeksy zmian odpowiednio 82 i 92).

Krajami, skąd pochodzą turyści, są przede wszystkim państwa wysoko rozwinięte, a zwłaszcza Niemcy, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Japonia i Francja. Te same kraje przodują w wydatkach ludności w związku z międzynarodową turystyką wyjazdową. Jak wskazują dane zamieszczone w tabeli 32, w 1995 r. aż 75,2% wydatków na turystykę zagraniczną ponieśli turyści pochodzący zaledwie / 15 krajów świata (na 15 pozycji, z 5,5 mld USD, była Polska).

Na podstawie danych z połowy lat dziewięćdziesiątych [Tourism nutrkt‘1 trends... 1997] można zauważyć, że w krajach, skąd pochodzi najwięcej turystów (kolejno: Niemcy, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Japonia i Francja), od 45% do 65% ogółu turystów uczestniczących w turystyce zagranicznej wyjeżdż.u do 5 krajów, co jest świadectwem wspomnianej już znacznej koncentracji przestrzennej. Zjawisko to przedstawia się następująco:

• Niemcy (74 609 877 turystów w 1995 r.):

a) Francja	14,2%,
b) Austria	13,4%,
c) Hiszpania	13,1%,
d) Włochy	11,1%,
c) Polsku	10,4%,
Razem:	62,2%.