Geografia turyzmu4

10 Wstęp

Prezentowana praca składa się z 10 rozdziałów, w których autor starał się przedstawić główne problemy dotyczące turystyki jako zjawiska społecznego, jak również najważniejsze zagadnienia będące przedmiotem badań geografii turyzmu.

Rozdział 1 jest poświęcony przede wszystkim geografii turyzmu jako dyscyplinie naukowej. Poza przedstawieniem definicji geografii turyzmu i dyscyplin pokrewnych, omówiono w nim relacje między geografią tuiyzmu a pozostałymi działami geografii, jak również związki geografii turyzmu z innymi naukami zajmującymi się turystyką. W ostatnim podrozdziale przedstawiono krótką charakterystykę kierunków badawczych, ze szczególnym uwzględnieniem badań dominujących w geografii turyzmu ma świecie w ostatnich kilkunastu latach. Zakres czasowy przedstawienia głównych nurtów i tematów badawczych w geografii turyzmu ograniczono celowo, gdyż znakomite omówienie rozwoju badań geograficznych nad turystyką do lat siedemdziesiątych znajduje się we wspomnianym i ciągle aktualnym podręczniku J. Warszyńskiej i A. Jackowskiego.

W rozdziale 2 przedstawiono podstawowe pojęcia używane w geografii turyzmu, jak również dokonano krótkiego przeglądu kilkunastu wybranych koncepcji badawczych. Część z przedstawionych teorii i koncepcji szerzej omówiono w dalszej części książki, w przypadku innych zaś odesłano do stosownej literatury.

Następny rozdział - rozdział 3 - zawiera krótkie przedstawienie metod i technik badawczych stosowanych w geografii turyzmu. Większość metod, jakimi posługuje się geografia turyzmu, jest zapożyczona z innych dziedzin geografii społeczno-ekonomicznej, kartografii i nauk fizycznogeograficznych (głównie geoeko-logii), dlatego w rozdziale tym omówiono jedynie niektóre metody i techniki, szczególnie często stosowane przez badaczy zajmujących się analizowaniem walorów i zagospodarowania turystycznego, ruchu turystycznego itp. W rozdziale 3 przedstawiono również wybrane serie map turystycznych.

Rozdział 4 jest poświęcony historii turystyki. Składa się on z dwóch części, przy czym jedna dotyczy rozwoju turystyki na świecie, w drugiej zaś przedstawiono historię turystyki na ziemiach polskich.

W rozdziale 5 zawarto omówienie zasobów i walorów turystycznych w podziale na zasoby i walory przyrodnicze oraz pozaprzyrodnicze (zasoby i walory kulturowe lub antropogeniczne). Przedstawiono w nim ponadto problem oceny zasobów i walorów środowiska z punktu widzenia turystyki.

Rozdział 6 nosi tytuł Zagospodarowanie turystyczne i jest poświęcony szeroko rozumianym usługom turystycznym. Szczególnie wiele miejsca zawiera omówienie wybranych zagadnień związanych z usługami noclegowymi, gdyż właśnie one mają największe znaczenie z punktu widzenia zagospodarowania turystycznego przestrzeni.

Najwięcej miejsca w książce zajmuje rozdział 7, w którym starano się przedstawić najważniejsze problemy związane z ruchem turystycznym. Poza przedstawieniem kwestii potrzeb i motywacji turyMycziiych, w tn/d/inle tym wiele uwagi poświęcono lypoin mchu turystycznego (omawiając jedynie wybrane rodzaje In rystyki), kierunkom przemieszczeń turystyi/uyi h oraz długości i sezonowości wy jnzdów Uirystyc/.nych. Rozdział 7 koilc/y kiotku charakterystyka światowego ru chii turystycznego u schyłku XX w.

W rozdziale 8 starano się przedstawić jak najwięcej przykładów pokazujących pozytywne i negatywne skutki turystyki, zarówno dla środowiska przyrodniczego, jak i społeczności odwiedzanych przez turystów. Szczególnie wiele miejsca po święcono ekonomicznym następstwom turystyki.

Niejako kontynuacją tego rozdziału jest rozdział 9, w którym omówiono prób leni planowania rozwoju turystyki oraz działalności nazywanej marketingiem tu-lysiycznym. Obok podkreślenia roli planowania przestrzennego w rozwoju zagospodarowania turystycznego, w rozdziale tym starano się przedstawić nu wybranych przykładach sposoby prowadzenia przez państwo aktywnej polityki turysty i znej.

Ostatnim rozdziałem książki jest rozdział 10, który pomyślano jako pewnego rodzaju podsumowanie sytuacji w światowej turystyce u schyłku XX w., u rów uoezcśnic jako próbę przedstawienia kierunków rozwoju światowej turystyki w najbliższych kilkunastu latach. Chociaż rozdział ten powstał w dużym stopniu mt podstawie prognoz Światowej Organizacji Turystycznej, to jednak poddano je pcw iiej krytyce, uwzględniającej najnowsze wydarzenia w gospodarce światowej, a zwłaszcza kryzys finansowy w Azji Wschodniej, a potem w Rosji i Brazylii, jaki pojawił się w latach 1997-1998.

Książkę kończy spis literatury, która zapewne pomoże osobom zainteresowanym geografią turyzmu w dalszych poszukiwaniach badawczych.

Na zakończenie autor pragnie gorąco podziękować prof. A. Kostrowickiej, piof, W. Dcjowej i prof. S. Liszewskiemu, których cenne wskazówki przyczyniły się do ostatecznego kształtu prezentowanej pracy.

Pragnę również podziękować mojej Żonie, Annie, za cierpliwość i wynvz.it muiłość podczas pisania tej książki.