Geografia turyzmu7

178 7. Ruch turystyczny

Turystyka religijna

Niektórzy autorzy uważają że u podstaw turystyki leża migracje pielgrzymkowe, które przybrały znaczne rozmiary już w starożytnych Indiach [Jackowski I99la,b; Warszyńska, Jackowski 1978]. Zdaniem W.W. Gaworcckiego [1998, 71] zamiast określenia „turystyka pielgrzymkowa” należy używać zwrotu „turystyka religijna” lub „turystyka religijno-pielgrzymkowa”. Opinia ta jest oparta na wywodach A. Jackowskiego [199lb, 1], który twierdzi, że zamiast pojęcia „turystyka pielgrzymkowa” powinno być stosowane określenie „pielgrzymka”.

Hyc. 16. (ilównc ośrodki pielgrzymkowe w Polsce (na podstawie A. Jackowskiego [1992b], dane Z kiiitcu lut osiemdziesiątych)

Jeszcze do niedawna turystyka religijna była uznawana za przemieszczenia o charakterze turystycznym, aczkolwiek pielgrzymki były od dawna obiektem zainteresowania geografii religii [Rutter 1929, Sopher 1968, King 1972, Tanaka 1981], ('hociaż ostatnio poglądy te uległy zmianie (w najnowszych pracach A. Jackowski posługuje się zwrotem „geografia pielgrzymek”), niemiecki badacz K. Tyrakowsld 11994|, zajmując się miejscami kultu religijnego w Meksyku, traktuje pielgrzymki jako jedną z form turystyki. Wydaje się jednak, że wychodząc z definicji turystyki, która zakłada dobrowolność podejmowanych zachowań, trudno pielgrzymki tra-ktować jako zachowania typowo turystyczne, gdyż odwiedzanie miejsc kultu jest powinnością wynikającą z wyznawanej wiary. Dotyczy lo zwłaszcza hinduizmu i islamu, ale w nieco mniejszym stopniu również innych religii. Należy jednak zauważyć, że cele religijne i pielgrzymkowe wymieniane w zaleceniach Światowej Organizacji Turystycznej dotyczących definicji Itiiymyki.

Poza licznymi pracami dotyczącymi ruchu pielgrzymkowego i rozmieszczenia miejsc kultu religijnego, część opracowań dołyzzy zmian w pi/eMi/eni pod wpły-wnii funkcji religijnych. Hudmilu takie piowml/ono m in. dla Lourdes [Ladę 1992; 1'tlu’t, Violicr 19931, juk równic/ dlii (‘/ęstochowy. I). Ptaszycka-Jackowska i A Jackowski [19981, zajmując sic m.in. buzą noclegową przeznaczoną dla pielił rymujących do sanktuarium na Jasnej (iór/e, stwierdzili, że np. w Lourdes na HIOO pielgrzymów przypada 180 miejsc noclegowych, natomiast w Częstochowie wskaźnik ten wynosi zaledwie 0,5 na 1000, co sprawia, że niedostatek infrastuktury noclegowej jest główną przeszkodą w dalszym rozwoju ruchu pielgrzymkowego do Częstochowy (Ptaszycka-Jackowska, Jackowski 1998, 100].

7.3. KIERUNKI PRZEMIESZCZEŃ TURYSTYCZNYCH

W celu prawidłowego kształtowania usług turystycznych dosyć ważne jest poznanie kierunków przyjazdów turystycznych do danego państwa. Często turyści po-i budzący z różnych krajów wykazują odmienne upodobania i potrzeby, a w sytuacji, gdy stanowią oni większość odwiedzających, rynek usług jest często kształtowany pod kątem ujawnianych przez nich preferencji. Zjawisko to można zauważyć w Meksyku (zorientowanym głównie na klienta ze Stanów Zjednoczonych) oraz w krajach śródziemnomorskich (nastawionych w dużym stopniu na obsługę turystów z Niemiec).

I utula 27. Kierunki przyjazdów zagranicznych do wybranych krajów Europy w 1985 r.

Według kryterium rejestracji na granicy

Francja (%)		Grecja (%)		Hiszpania (%)		Włochy (%)
KPN	23,7	Wielka Brytania	20.2	Francja	25,6	Szwajcaria	23,2
Wielka Brytania	16,0	RFN	16,0	Portugalia	18,0	RFN	21,8
Holandia	;9g	Stany Zjednoczone	7,1	RFN	13,1	Francja	16,2
		Francja	6,7
Ku ze m	49,6	Razem	50,0	Razem	56,7	Razem	49,6
Według kryterium rejestracji w hotelach
Francja (%)		Greęja (%)		Hiszpania (%)		Włochy (%)
Stuny Zjednoczone 20,6		RFN	15,6	Wielka Brytania	31,7	RFN	5,9
Wielka Brytania	12,7	Wielka Brytania	14,1	RFN	29,9	Stany Zjednoczone 17,3
KPN	11,5	Francja	12,3			Francja	10,3
Włochy	7,0	Stany Zjednoczone l1,0
Kuzem 51,8		Razem 53,0		Razem	61,6	Razem	53,7

/ i u it lo; National and intematianal tourism statistics 1974-1985/Statistiquex du touri.wnr milimml et International, OKCD, 1'mis, 1'JH'J

Jednym ze wskaźników przedstawiających kierunki przyjazdów lub wyjazdów turystycznych jest proponowany przez D. Peurce’u |I987| indeks koncentracji, informujący o udziale procentowym w łącznej lic/hic przyjazdów do danego państwa, turystów pochodzących / trzech pierwszych krajów, skąd przybywają turyści.