bezpieczeństwa (mechaniczne, bezwładnościowe) i wypełnienie się poduszki powietrznej (airbag).
Jeżeli poszkodowany jest przytomny należy:
— Zapytać go o personalia.
— Ocenić stan jego pamięci tuż przed wypadkiem (pytając: czy pamięta Pan/ Pani co się stało?). Niepamięć wsteczna świadczy (obok nudności, wymiotów i bólu głowy) o wstrząśnieniu mózgu.
— Zapytać się o dolegliwości (osłabienie, ból, nudności, zimno, dreszcze).
— Zapytać, czy poszkodowany ma zachowane czucie (bólu/ ułożenia) w poszczególnych częściach ciała (nawet, jeżeli są one znacznie uszkodzone). Brak bólu świadczy
0 uszkodzeniu struktur nerwowych (rdzenia kręgowego lub nerwów). Odczuwanie bólu przed wydobyciem poszkodowanego z pojazdu i jego brak po wydobyciu mogą świadczyć z kolei o obrażeniach wtórnych, spowodowanych np. niewłaściwym wydobyciem z pojazdu lub toczącym się procesem patologicznym (narastający krwiak).
— Polecić pacjentowi poruszanie poszczególnymi częściami ciała (kończyny górne
1 dolne), zwracając uwagę na współistniejący ból.
W każdym przypadku osoby noszkodowanei należy;
• ocenić tętno na tętnicach szyjnych (obustronnie). Jeżeli poszkodowany jest przytomny dopuszczalne jest ocena tętna na tętnicach promieniowych (badając tętno należy ocenić jego częstość i napięcie),
• zbadać tętno włośniczkowe,
© ocenić oddech,
• zwrócić uwagę na zapach wydobywający się z ust poszkodowanego (rozpuszczalnik, alkohol, kwaśne jabłka),
• ocenić stan przytomności w skali śpiączek Glasgow,
• w zakresie głowy i szyi należy zwrócić uwagę na;
> jakość słuchu,
> rany (charakter: cięte, tłuczone, szarpane; rozmiar; rodzaj krwawienia: tętnicze, żylne),
> obecność podbiegnięć krwawych (siniaków),
^ ciała obce wystające z rany,
> nieprawidłową ruchomość, np. żuchwy (przesuwanie się odłamów kostnych, ubytki w czaszce),
163