skanuj0249

44 Rozdział 2

Przedsiębiorstwa, które tworzą i realizują określonego typu strategie, funkcjonują w określonym otoczeniu i z tego powodu powinny brać pod uwagę zarówno uwarunkowania zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Strategie powinny odzwierciedlać ich usytuowanie (pozycję) w ekonomicznym mechanizmie funkcjonowania podmiotu. Jak nadmieniono, na myślenie (działalność) strategiczne, oprócz samego otoczenia (czynniki kulturowe, prawne, ekonomiczne, techniczne) wpływają również posiadane zasoby przedsiębiorstw (kapitał intelektualny, rzeczowy, finansowy, organizacyjny), specyfika sektora i różne formy internalizacji.

Zarządzanie strategiczne stanowi dyscyplinę wiedzy, która dopiero się kształtuje, natomiast wielość interpretacji pojęcia strategii jest rezultatem nie tylko odmiennych koncepcji teoretycznych, ale również konsekwencją doświadczeń praktyki gospodarczej. Nie ma więc jednolitego wzorca proceduralnego i budowa strategii wymaga podejścia sytuacyjnego. Dotychczasowa ewolucja zarządzania strategicznego, jak nadmieniono, prowadzi do szerokiego spektrum różnych definicji i prób przedstawienia istoty, które skupiają się na różnych wyróżnikach. Patrząc historycznie na wcześniejsze paradygmaty zarządzania obowiązujące do lat 80. ubiegłego wieku, które opierały się na myśleniu mechanicy-stycznym¹, cechą charakterystyczną tego podejścia było twierdzenie, że przedsiębiorstwo będzie w stanie w sposób racjonalny i świadomy kreować swoją przyszłość. Oznacza to, że podmiot działania może wyznaczać pozycję konkurencyjną i określać swój wpływ na otoczenie. Tego rodzaju założenie dotyczące formułowania strategii mogło okazać się słusznym i sprawdzać w warunkach relatywnie przewidywalnych i stabilnych. Nie jest ono wystarczające w warunkach burzliwego otoczenia (zmieniających się rynków, działów, sektorów, klientów i podmiotów działania). W dotychczasowym podejściu strategia stanowiła zespół określonych poczynań, cech (zamierzeń), planu bądź wzorca zachowań przedsiębiorstwa w przyszłości (wizji, misji, domen strategicznych, składowych przewagi konkurencyjnej), który miał prowadzić do poprawy osiąganych rezultatów działalności².

Upowszechniająca się coraz bardziej koncepcja holistyczna, która każde zdarzenie, zjawisko przyrodnicze, społeczne przedstawia w sposób całościowy i organiczny, postrzega strategię jako proces planowania i realnego (rzeczywistego) koordynowania podstawowych celów działania przedsiębiorstwa w określonym horyzoncie oraz przestrzeni pozwalając mu nadążać w sposób ciągły za dokonującymi się permanentnie zmianami. Proces zarządzania strategicznego

1

   J. Jeżak. Zarządzanie strategiczne — rosnące znaczenie podejścia organicznego, „Organizacja i Kierowanie” 2004. nr 3. s. 3.

2

   G. Osbert-Pociecha. Zarządzanie strategiczne zorientowane na kształtowanie elastyczności i organizacji, [w:] Przedsiębiorstwo na przełomie wieków. Zarządzanie, restrukturyzacja, rozwój, red. naukowa M. Sierpińska, A. Jaki, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków 2006. s. 62.