skanuj0378

dzie identycznie jak sprzęgła samonastawne kłowe, przedstawione na rys. 14.8 Różnica polega na zastosowaniu mechanizmu umożliwiającego przesuw poosiowy jednej z tarcz w celu rozłączenia sprzęgła. Sprzęgła włączalne w czasie spoczynku są obecnie rzadko stosowane, ponieważ są wypierane przez wygodniejsze w obsłudze sprzęgła włączalne w czasie ruchu.

W zależności od przeznaczenia sprzęgła stosuje się różne kształty kłów (rys. 14.17), umieszczonych na czołowych płaszczyznach tarcz. Na rysunku 14.17a, b pokazano przekroje wzdłużne tarcz kłowych. Pochylenie kłów pod kątem y (rys. 14.176) ułatwia ich wykonanie, gdyż umożliwia przelot narzędzia bez uszkodzenia przeciwległych kłów. W typowych sprzęgłach stosuje się najczęściej kły trapezowe symetryczne i niesymetryczne oraz kły samobloku-jące (rys. 14.7c). Kły trapezowe symetryczne są stosowane do pracy przy ruchu dwukierunkowym. Pochylenie boków kłów pod kątem a = 3 — 10° ułatwia włączanie, ponieważ zwiększa prawdopodobieństwo trafienia w lukę.

Rys. 14.17. Sprzęgła kłowe: a, b) przekroje wzdłużne tarcz, c) rodzaje kłów [3]

Jeśli kąt a jest niewielki, wystarczy nieznaczna siła poosiowa (włączająca) dla utrzymania kłów w położeniu roboczym — zwłaszcza gdy kąt a jest mniejszy od kąta tarcia p w czasie ruchu (sprzęgło jest wówczas samohamo-wne).

Do jednokierunkowej pracy sprzęgła stosuje się kły trapezowe niesymetryczne o kącie oc = 2 4-3° oraz kącie dochodzącym nawet do 60°, co znacznie ułatwia włączanie w czasie ruchu i samoczynne wyłączanie przy odwróceniu kierunku ruchu.

Kły samoblokujące przenoszą moment obrotowy w obu kierunkach ruchu, natomiast podczas wyłączania następuje odrzut kłów (kąt y) już przy niewielkim odsunięciu tarcz.

Sprzęgło zębate (rys. 14.18zz) składa się z dwóch tarcz, z których jedna ma uzębienie zewnętrzne, a druga — wewnętrzne. Jedna z tarcz jest

378