Może się zdarzyć, że w serii pomiarów, dla których chcemy wyznaczyć wartość średnią, wszystkie obserwacje nie są jednakowo precyzyjne, tj. nie odpowiadają im jednakowe wariancje of w przypadku powtarzania pomiarów. Wówczas przypisuje się im wagi wi, takie że
i i
Jeżeli chcemy, by cr«.r» było minimalne, należy wybrać wagi odwrotnie proporcjonalne do wariancji obserwacji:
w i ~ 1/of
4.3.4.5. Wyznaczanie absolutnej konfiguracji
a. Istota problemu
Nie jest możliwe określenie za pomocą klasycznych metod dyfrakcyjnych absolutnej konfiguracji struktury chiralnej. Aby uświadomić sobie to, należy rozważyć podane poprzednio wyrażenie na czynnik strukturalny. Dla jednej z konfiguracji (I) można napisać
Fiihkl) = y | fkexp i2n(hxk + kyk4- lzk)
Konfigurację enancjomorficzną (II) można uważać za wynik inwersji wszystkich współrzędnych konfiguracji (I) w stosunku do środka symetrii wybranego jako początek układu osi. Każdemu punktowi xyz konfiguracji (I) odpowiada symetrycznie —x—y—z konfiguracji (II), tak że czynnik strukturalny Fn jest równy
Fnihkl) = fkexp-i2n(hxk+kyk+lzk) = F?(hkl)
przy czym i7* oznacza zespoloną sprzężoną F. Ponieważ natężenie jest proporcjonalne do l(jikl) = Fijikl) • F*(hkl), otrzymuje się zależność:
h ~ Fi • Fi' — F{\ • Fn — In
Rezultat ten jest związany z prawem Friedla, zgodnie z którym natężenia refleksu I{hkl) i przeciwrefleksu l(hkl) są sobie równe lub, innymi słowy, widmo rentgenowskie ma zawsze środek symetrii, nawet gdy nie zawiera go wytwarzająca widmo struktura.
Przekonamy się, że to prawo Friedla nie ma znaczenia powszechnego i że, w okolicznościach szczególnych, gdy nie jest spełnione, można z tego skorzystać przy wyznaczaniu w sposób absolutny konfiguracji cząsteczek chiralnych.
b. Rozpraszanie anomalne
Jak już wiemy, rozpraszanie promieniowania przez elektron można traktować jako reemisję promieniowania przez oscylator wprawiony w drgania przez, pole elektryczne. Dynamiczne równanie oscylatora ma postać:
x+yx-\-co%x = elmE0Qxpicot
Oznaczenia są zgodne z podanymi na s. 398. W równaniu tym wprowadzono nowy wyraz: siłę lepkości myk, proporcjonalną do prędkości. Rozwiązanie podanego równania ma postać
e E0Qxpicot m a)Q—Q)2jriyco
607