skanuj0008�9x1200

Sokim (czy „wyższym¹') i niskim (czy „niższym") jdH i temacie. Więcej natomiast trudności przyitpari^l różnienie „stylu” i „tematu”: pojęcia te pują wszystkich możliwości (gdzie np. zaliczyć i < n||| czy poniektóre przedmioty przedstawione?), to nie gwarantują, że dokonany podział będzie pujący i rozłączny. W niektórych opracowań ui< li, dfl nym Obyczajem i nawykiem, mówi się po iproslu u |M ci i formie, co w dziedzinie rozważań nad pai'oil||| ||H być szczególnie mylące.

5

.Posłużmy się pożyczonym od glossematyltl sleva. ale poza tą szkołą dobrze zadomow s. 59 tej książki) układem terminów: „plan WV^B nia” — „plan treści”. Czy takie przemianowali |ł| (| cyjnej „treści i formy” coś istotnie nowego W)l^9 dza? Otóż, gdzie jak gdzie, ale w badaniu rafrastycznego pojęcie dwu „planów” jest wyjąllti przydatne. Przypomnijmy, że na iplanJŁyi'«żiin||M plan treści skladają’się substancja i forma, tuli /■ .lifj

stancja .planu wyrażania”, „forma planu „substancja planu treści”, „forma planu truńcl"

\JP parodii powiemy, że utwór parodiowany nnl- łV 4 planu treści, o którym to planie wypowiada i>li| |iil( dia (utwór parodiujący) należąca do planu

Utwór parodiujący jest pełną strukturą zloftOH *

stancji i formy^Jeżeli .pod nazwą „forma” riMiinillf_

wSzieTkie relacje, to formą będą także silosuillti. W cie przedstawionym, komponowane w układ fnlil|!|l Myśl o tym, że nie tylko język jest planem wyiąl dla fabuły jako planu treści, lecz^fabulą innżi' lilllnj na odwrót, planem wyrażania dla określonych ■ *jch i znaczących — właściwości języka, niech zilu-uje następujący przykład.

‘ to Papkin, postać należąca do określonego układu Tlarnego, wypowiada tekst, który w jego przekona-|jest szczególnie wytworny, a który w strukturze Jeddi funkcjonuje jako parodia panegirycznej ody Jycystycznej:

Jak w dezertej Arabiji Zlolosicjny wzrok Febowy Niesie tarem śmierć liliji.

Aż nakłoni białej 'głowy,

A zebrana na błękicie Płodorodna kropla rosy Wraca zwiędłej nowe życie I unosi pod niebiosy —

Równowladna, równoczynna Prezencyja twoja miła,

Starościanko miodoplynna,

Dla twojego sługi była. [...]

(Zemsta, akt II, sc. 7)

"pwiemy, że fabuła Zemsty i funkcjonująca w fa-■I postać Papkina staje się planem wyrażania dla ję-Jta poetyckiego jako planu treści. Przykład Zemsty j jednak przykładem dość .złożonym, przywołanym rozmyślnie dla uzasadnienia większej skuteczności Tponowanej terminologii^1#. Przykład jest złożony, bo kin o tyle nie jest autorem tej klasycystycznej ody, i ile,. Fredro jest „autorem” Papkina. Zwykle mamy uacjęjprostszą: w^planio wyrażania znajduje się pana (utwór parodiujący), a w planie treści znajduje przywołana za pomocą zniekształcających aluzji pa-lowaina konwencja (styl, prąd, gatunek, utwór lęz w tym, że o ile zazwyczaj stosunek planu wyra- _ Łado planu treści jest stosunkiem literatury do rze-Jylstości.to w przypadku parodii jest to stosunek li-

369

nwlnowactwa literatury