skanuj0004 (176)

Leczenie należy rozpoczynać możliwie szybko, najlepiej w okresie poprzedzającym niezborność. Chory powinien wtedy wykonywać możliwie najbardziej złożone ruchy. W późniejszych okresach ćwiczenia zaczyna sit; od zupełnie prostych ruchów i stopniowo przechodzi do bardziej skomplikowanych. W czasie przeprowadzania ćwiczeń, niezależnie od okresu, w którym znajduje się chory, należy trzymać się określonych zasad.

Zasady przeprowadzania ćwiczeń Frcnkcla.

1.    Komendy powinno się wydawać równym, monotonnym, śpiewnym głosem; ćwiczenia powinny być poprzedzane zapowiedzią ich kolejnego numeru.

2.    Chory powinien doskonale opanować każde ćwiczenie lub grupę ćwiczeń, tzn. powinien móc je wykonać dokladnie i płynnie, zanim pozwoli mu się przejść do trudniejszych. Należy dążyć do precyzji wykonania, ale równocześnie ćwiczenia powinny być o tyle urozmaicone, by nie nużyły pacjenta.

3.    Nie naieży stosować ćwiczeń wymagających pracy silnych mięśni, w miarę zaś postępów leczenia nie powinno się zwiększać siły ruchu, lecz czynić go bardziej złożonym.

4.    Ruchy o całym zakresie trzeba przeprowadzać przed niebami o niewielkim zakresie, ponieważ są one łatwiejsze, ruch nie powinien jednak przekraczać swej normalnej granicy, gdyż może to spowodować zwichnięcie, lub też wobec obniżenia napięcia mięśni i rozluźnienia więzadet może zapoczątkować rozwój stawów Charcota.

5.    Na początku ruchy powinno się przeprowadzać raczej szybko, a późn iej wolniej, co jest trudniejsze., gdyż wymaga większej kontroli.

6.    Chory powinien -ćwiczyć mchy najpierw z otwartymi, a później z zamkniętymi oczami.

7.    Każdego chorego powinno się otaczać opieką indywidualnie i nigdy go bez niej nie pozostawiać, gdyż jeśliby upadł, poza niebezpieczeństwem złamania, mogłoby to poważnie wpłynąć na jego psychikę, silnie podrywając zaufanie do siebie, co z kolei mogłoby zahamować leczenie, tak że jego ostateczny rezultat mógłby wypaść gorzej.

8.    Ćwiczenia muszą być przerywane odpoczynkami; po kilku minutach zajęć powinna nastąpić równie długo trwająca przerwa. Jeśli stosuje się tylko ćwiczenia, ideałem jest przeprowadzanie ich dwa razy dziennie, po pół godziny, a jeśli między ćwiczeniami wykonuje się masaż, to należy na niego poświęcić trzy kwadranse lub godzinę dziennie.

9.    Podczas planowania schematu leczenia koniecznie trzeba wziąć pod uwagę ogólny stan zdrowia chorego i jego nastawienie psychiczne, stan mięśni i obecność ewentualnych powikłań w rodzaju stawów Charcota.

Chory wykonuje ćwiczenia w pozycji leżącej, siedzącej lub stojącej.

Ćwiczenia w pozycji leżącej. -—'Chory leży na łóżku, stole do ćwiczeń, lub tapczanie o gładkiej powierzchni, po której można łatwo przesuwać stopy. Należy unieść mu głowę tak wysoko, by mógł obserwować swe stopy. Ćwiczenia tej grupy są bardzo liczne. Rozpoczynają się one od prostycłi ruchów i stopniowo stają się trudniejsze i bardziej skomplikowane. ►

Pierwszy zespół ćwiczeń przedstawia się następująco: (ruchy nóg są naprzemienne, tak że chory nigdy nie porusza równocześnie obiema nogami).

1.    Zgięcie jednej nogi w stawie biodrowym i kolanowym ze stopą opartą o stół

do ćwiczeń; wyprostowanie.    . -

2.    Zgięcie jak powyżej; odwiedzenie, przywieclzenie; wyprostowanie.

3.    Zgięcie jak powyżej; lecz tylko do połowy; wyprostowanie.

4.    Zgięcie jak powyżej (do połowy); odwiedzenie, przywiedzenie; wyprostowanie.

5.    Zgięcie (z -zatrzymaniem wykonanym podczas zginania przez chorego w dowolnym momencie), wyprostowanie.

6.    Zgięcie jak w punkcie 5, ale z zatrzymaniem na komendę fizjoterapeuty.

Ćwiczenia powinien chory wykonywać powoli,' trzy lub. cztery razy każde, ćwicząc kończynami na zmianę i trzymając stopy w zgięciu grzbietowym, aby nie rozciągać przedniej grupy mięsni goleni, w których napięcie jest obniżone. W czasie wykonywania każdego ruchu fizjoterapeuta powinien liczyć do czterech.

W późniejszym okresie chory porusza obiema nogami równoczeinie.

Przykłady trudniejszych ćwiczeń w pozycji leżącej:

1.    Zgięcie jednej nogi w stawie biodrowym i kolanowym z uniesieniem stopy o kilkanaicie centymetrów ponad stół do ćwiczeń; wyprostowanie.

2.    Umieszczenie pięty jednej nogi na rzepce drugiej; powrót do pozycji wyjściowej.

5. Jak wyżej, z zatrzymaniem w dowolnym momencie.

4.    Jak wyżej, z zatrzymaniem na komendę.

5.    Postawienie pięty w środku podudzia drugiej nogi, podniesienie jej i umieszczenie przy boku nogi; wyprostowanie.

6.    Postawienie pięty na kolanie; opuszczenie jej na łóżko; prostowanie nogi aż do momentu, gdy pięta dojdzie do środka kości piszczelowej; postawienie jej na tej kości, następnie znowu opuszczenie na łóżko; prostowanie do poziomu kostki; umieszczenie pięty na kostce, następnie na łóżku; całkowite svyprostowanie.

7.    Umieszczenie pięty na kolanie; przesunięcie jej wzdłuż kości piszczelowej do stawu skokowego; -Wyprostowanie. .

3.    Tak samo jak powyżej, ale z przesuwaniem pięty od stawu skokowego z powrotem do kolana; wyprostowanie.

9. Zgięcie i wyprostowanie obu nóg z oderwaniem pięt od łóżka.

10.    Jak wyżej, ż zatrzymaniem.

11.    Zgięcie jednej nogi (np. lewej); odwiedzenie lewej nogi i jednoczesne zgięcie prawej. Przywiedzcnie lewej nogi i wyprostowanie prawej; wyprostowanie lewej (powtórzyć ze zmianą nóg).

12. Zgięcie lewej nogi; odwiedzenie i zgięcie prawej (wszystko w tym samym czasie); przywiedzenie prawej nogi; wyprostowanie obu nóg bez dotykania piętami łóżka at do końca ruchu.

NB. Tego rodzaj u asymetryczne ćwiczenia sprawiają chorym z wiądem rdzenia wielką trudność.

15. Fizjoterapeuta kładzie palec w różnych punktach nogi chorego, a chory umieszcza na tym palcu piętę drugiej nogi.    .    - j

14.    Jak wyżej, z tym że gdy chory przybliża nogę do palca, fizjoterapeuta przesuwa!

go, a chory próbuje.za nim podążać.    ■    'i

15.    Prawa pięta spoczywa na kolanie wyprostowanej drugiej kończyny, zginaniei i- prostowanie lewej nogi bez zmiany pozycji prawej pięty.

16.    Chory przesuwa prawą piętę, opartą uprzednio na lewym kolanie, w 'dół kościj

piszczelowej do kostki; w czasie tego ruchu zgina lewą nogę, podczas przesuwania pięty] do kolana wyprostowuje lewą nogę.    •    • i

Jest to zaledwie kilka przykładów z całej serii blisko stu ćwiczeń. Każdy, kto musi leczyć wiąd rdzenia, powinien koniecznie przestudiować zestawienie ćwiczeń w książce Frenkćla, którą zresztą warto poznać całą. Ćwiczenia Frenkela mogą wydawać.się przestarzałe, a wrażenie to prawdopodobnie pogłębia charakter zawartych w jego • książce ilustracji, są one'jednak nadal skuteczne i nikt, jak dotychczas, nie opracował lepszych.¹ Należy starannie notować, które ćwiczenia chory wykonuje danego dnia. Można oczywiście wymyślić inne podobne ćwiczenia i dostosować je do ruchów mających praktyczne zastosowanie. Na przykład ćwiczenia wymienione powyżej można .tak zmodyfikować, aby ułatwiały choremu ubieranie się.

ćwiczenia >v pozycji siedzącej. — Nie należy sądzić, że wykonywanie tych ćwiczeń stanowi postęp w porównaniu z ćwiczeniami w pozycji leżącej, gdyż są one znacznie j łatwiejsze od niektórych bardziej zaawansowanych ćwiczeń poprzedniej serii, ćwiczę- .j nia podane przez Frenkela polegają na wstawaniu ze stoika lub z krzesła i na ponownym i

1

Tabetic Ato.xia, tłum. Freyberger. Heinemonn.    "    r