SNC03821

m n.p.m., czyli wysoko ponad najwyższymi szczytami. Nad pokrywą śnieżną temperatura powietrza jest o 7°C niższa od temperatury nad bezśnieżnym podłożem atmosfery Gdyby więc góry byty wyższe od 3400 m, to trwała pokrywa śnieżna utrzymywałaby się na ich wierzchołkach, a temperatura w lipcu na tym poziomie spadłaby do -TC. Śnieg mógłby się w tych warunkach rozprzestrzeniać poniżej poziomu 3400 m, powodując spadek temperatury. W rezultacie, temperatura najcieplejszego miesiąca spadłaby do zera na wysokości, gdzie przy bezśnieżnym podłożu panuje temperatura +7°C. Izoterma lipca TC przebiega w Tatrach właśnie na wysokości 2300 m n.p.m., na której określono klimatyczną granicę wiecznego śniegu.

Teoretycznie określona granica wiecznego śniegu staje się realną wysokością całorocznego utrzymywania się śniegów w górach, które sięgają do poziomu izotermy zerowej. Rozwija się wtedy proces gromadzenia śniegu i oziębienia. W Alpach Wschodnich pola firnowe pojawiają się już na wysokości ok. 2500 m n.p.m., ponieważ szczyty tych gór są co najmniej o 1000 m wyższe i sięgają do wysokości, gdzie temperatura najcieplejszego miesiąca w atmosferze jest ujemna.

Przyczyną drugorzędną braku pokrywy śnieżnej w Tatrach jest ostrość tatrzańskich grani i stromość stoków. Przetrwanie płatów śniegu zapewniają jedynie mikroklima-tyczne warunki, kształtujące się w specyficznych formach rzeźby górskiej, głównie w zagłębieniach, żlebach i niszach skalnych na zacienionych zboczach Tatr Wysokich. Płaty śnieżne mogą się tam utrzymywać przez wiele lat.

|l --- i

Fim - zmetamorfizowany śnieg. Składa się z lodowych grudek o wielkości do kilku milimetrów, powstaje wskutek łączenia się kryształków śniegu pod wpływem nadtapiania i zamarzania oraz ciśnienia nadległych warstw śnieżnych. Stanowi pierwsze stadium przeobrażania się śniegu w lód firnowy i lód lodowcowy.

L___i

Wysokość granicy wiecznych śniegów zależy nie tylko od temperatury, ale także od obfitości opadów śniegu. Wysokość ta zmienia się w zależności od szerokości geograficznej, chociaż na każdym równoleżniku jej położenie jest dość zróżnicowane (rys. 14.3). Najniżej leżąca granica wiecznych śniegów występuje w wysokich szerokościach geograficznych: na Ziemi Franciszka Józefa (82°N) na wysokości 50 m n.p.m., na Ziemi Ognistej w rejonie Cieśniny Magellana (53°S) - na wysokości 900 m n.p.m. W arktycznej

m n.p.m.

N    S

Rys. 14.3. Położenie granicy wiecznych śniegów w zależności od szerokości geograficznej; zaznaczono najwyż^ sze i najniższe wysokości n.p.m. (wg Blutgena, za Stachlewskim,"JjkI

6000

4000

2000

0

286

Jm