SNC03840

podniesienie się średniej temperatury globalnej o 1-4 stopni powyżej obecnego poziofl mu (15,5‘C). Ocieplenie powinno być znacznie większe w wysokich szerokościach geo-11 graficznych i w sezonie zimowym. Nastąpi przesunięcie stref klimatycznych o kilkaset* kilometrów w stronę biegunów, a ponadto nastąpią znaczne zmiany w geografii klima-1 tów - niektóre regiony mogą stać się nawet chłodniejsze niż obecnie wskutek przemian! cyrkulacji powietrza i wód w oceanach. Opady powinny wzrosnąć, zwłaszcza w wysokich! szerokościach geograficznych, ale wędrówka stref klimatycznych spowoduje, że niektó-1 re obszary (np. Europa Południowa) staną się bardziej suche, gdyż obejmie je strefa! suchych klimatów podzwrotnikowych. Poziom oceanów i mórz, wskutek termicznej] ekspansji oraz topnienia lodów, może wzrosnąć nawet o 1 m (rys. 15.10). Dodatkowa! energia promieniowania, otrzymywana przez atmosferę wskutek rozwoju jej właściwo-! ści cieplarnianych może częściowo zamieniać się w energię kinetyczną, co zaowocuje j m.in. wzrostem takich groźnych zjawisk jak huragany, sztormy itp.

Rys. 15.10. Scenariusze wzrostu poziomu Oceanu Światowego w XXI w. wskutek rozwoju efektu cieplarnianego w atmosferze (wg WMO)

„Przewiduje się wzrost temperatury (w Polsce, w warunkach podwojenia koncentracji C0₂ w powietrzu) i okresu wegetacyjnego ponad 5°C. Okres gospodarczy, umożliwiający przeprowadzenie prac polowych, w zachodniej Polsce będzie praktycznie nieograniczony i obejmie zimę w większości lat, na wschodzie wydłuży się o blisko 70 dni. Klimatyczny okres wegetacyjny obecnie trwa około 195 dni w rejonach północno-wschodnich do 225 dni w południowo-zachodniej części kraju. Zmiany klimatu mogą spowodować wydłużenie tego okresu o 60 dni na wschodzie i około 110 dni w zachodnich rejonach kraju. W następstwie tego terminy siewu ozimin będą późniejsze od obecnie zalecanych o ok. 3 tygodnie, zaś zbóż jarych, kukurydzy i soi wcześniejsze o 3-4 tygodnie. Żniwa będą przyspieszone o około 3 tygodnie... wzrosną użyteczne dla produkcji rolniczej klimatyczne zasoby ciepła, lecz ich efektywne wykorzystanie będzie uzależnione od możliwości zabezpieczenia potrzeb wodnych uprawianych roślin" (wg C. Demi-dowicza i in., 1999).

Agrometeorolodzy przewidują, że ocieplenie klimatu Polski w ciągu XXI w. nie wywoła istotnych zmian plonowania zbóż ozimych, burak cukrowy może plonować 3-10% wyżej niż obecnie, kukurydza. soja, słonecznik oleisty - ponad 30%, użytki zielone 25-30%. natomiast o 20-30% mogą zmniejszyć się plony ziemniaka. Według bardziej pesymistycznego scenariusza wzrosną tylko plony roślin ciepłolubnych, plony ziemniaka zmaleją aż o 70%. Zmiany klimatyczne ujemnie odbiją się na żyzności gleb. Formą rekompensaty niekorzystnych zmian może stać się rozwój uprawy roślin o wysokich wymaganiach cieplnych, a także uprawa poplonów ścierniskowych.

PU

H

wy

wg ocen najniższych

304