SNV36335

Urodził się 19 lutego 1748 r. w Kaskach, siedzibie starostwa należącego ggas do jego ojca i w tamtejszej parafii byl ochrzczony 23 t.m. Szymanow-|m _flależeli do najstarszych rodów mazowieckich, ojcem Józefa byl starosta ^s^L₀gr°dzki, a później kasztelan rawski, którego przodkowie uczestniczyli od |1 życiu publicznym kraju. Można przypuszczać, że dzięki takiej właśnie ^dycj* rodzinnej przyszły poeta wzrastał w atmosferze zainteresowania ^irfaWami ogólnymi. O poglądach i orientacji politycznej i kulturowej ojca f jadczy fakt, że był on zaprzyjaźniony ze Stanisławem Konarskim i jemu łaśnie oddał pod opiekę syna, który kształcił się w pijarskim Collegium ^obilium. Szkoła ta zapewniała solidną wiedzę historyczną, wprowadzała >boko w tradycję piśmiennictwa antycznego, uczyła również nowożytnych ezyków obcych, zaznajamiała z nowszą europejską myślą filozoficzną i kla-yczną literaturą francuską. Co jednak równie ważne — uczyła myśleć kategoriami społecznymi, formowała umysły w duchu poczucia odpowiedzialności za kraj i świadomego uczestnictwa w reformie jego zasad ustrojowych. Wielu późniejszych działaczy zaangażowanych w to dzieło było wychowankami Collegium Nobilium.

Szymanowski nie podjął jednak od razu działalności publicznej, choć już w r. 1764 brał udział w elekcji Stanisława Augusta. Po ukończeniu Collegium znalazł się na dworze Augusta Czartoryskiego. Była to wtedy często wybierana przez szlachecką młodzież droga wchodzenia w życie, zdobywania doświadczeń i wiedzy o świecie. Wydaje się, że przyszły pisarz znalazł się w środowisku szczególnie odpowiednim dla swych zainteresowań, ono też zaważyło w dużym stopniu na dalszym rozwoju jego życiowych zatrudnień. Przyjaźń z Adamem Kazimierzem Czartoryskim wprowadziła go w samo centrum ówczesnego życia literackiego, dyskusji o kierunkach i programie rozwoju narodowego piśmiennictwa. Uczestnik literackich zebrań w salonach Pałacu Błękitnego, a potem królewskich obiadów czwartkowych (od r. 1773 był szambelanem) zetknął się z różnymi propozycjami unowocześnienia piśmiennictwa, z różnymi sposobami rozumienia jego kształtu i zadań. Refleksję na te tematy kształtowały zapewne również podróże zagraniczne. Wiatach 1768 - 1774 wojażując z Adamem Kazimierzem Czartoryskim poznał Szymanowski Niemcy, Francję, Anglię i Rosję. Później, w r. 1784 przebywał w celach leczniczych we Włoszech.

W 1770 roku Szymanowski opublikował w „Zabawach Przyjemnych i Pożytecznych” pierwszy swój utwór literacki — sielankę Ismena i Koryl, nawiązującą do wzoru Fontenelle’a. W tym samym czasopiśmie ukazała się jeszcze sielanka Kaimek (1776, t. 14, cz. 2). Pozostałe, opublikowane za życia autora prace literackie to przede wszystkim przekłady. Dwa z nich ukazały się anonimowo: tłumaczone z francuskiego Pamiętniki o dawnym rycerstwie Jean B. La Cumę de Sainte-Palaye’a (1772) oraz przekład powiastki filozoficznej Woltera Zadig (1773). Trzeci — polska wierszowana wersja Świątyni Wenery w Knidos, wydana w 1778 z nazwiskiem tłumacza, stała się wydarzeniem literackim, które entuzjastycznie ocenił recenzent „Journal

H fmnt poWutgo Oświeceni 641