sryle w archG8

478

A F N W

miłosierny uczynek: chorych nawiedzać, Bazylea, katedra, portal transeptu, k. XII w.

siedem sztuk wyzwolonych. Geometria, płaskorzeźba kamienna na wykuszu ratusza w Lemgo, 1565-89, renesans

sklepienie, il. 1a, 1b - sklepienie kolebkowe, półkoliste i ostrołukowe

	^X\ K
crd /y Au	K ^K
rfi H /	/ \

il. 2a - sklepienie kolebkowo-krzyżowe. K - kozuba

il. 2b - podział na przęsła. G - gurt między przęsłowy (łuk jarzmowy), Sch - gurt wzdłużny przy ścianie tarczowej, Gr - szew sklepienia krzyżowego

chitekturze: środkową arkadę, opartą na kolumnach lub filarach, flankują po bokach dwa wąskie, prostokątne otwory, których belkowanie znajduje się na wysokości impostów arkady. Motyw często stosowany przez Andrea Palladio i jego naśladowców. Vicenza, 360*; Tomar, 231*. 6431 sfazowanie —> faza*.
	163	160	2	741
6441 sgraffito* (wł. sgraffiare = skrobać), tynk zdrapy-wany, technika malarstwa ściennego odporna na czynniki atmosferyczne, polegająca na wydrapywaniu poszczególnych warstw różnobarwnego tynku szlachetnego, ułożonych jedna na drugiej na taką głębokość, aby ukazał się pożądany kolor. W renesansie m.in. włoskim, także w baroku pobielano czarny, szary lub czerwony tynk i wydrapywano rysunek.	712	711	695	384
6451 siedem miłosiernych uczynków*, cykl wyobrażeń w sztuce chrześcijańskiej, spotykany od XII w. Pierwotnie przedstawiano sześć uczynków: głodnych nakarmić, spragnionych napoić, nagich przyodziać, podróżnych w dom przyjąć, chorych nawiedzać, więźniów pocieszać. Od XIII w. dodawano siódmy uczynek: umarłych pogrzebać (zapewne w związku z wielkimi epidemiami). W nowszych czasach do tych siedmiu uczynków „względem ciała” dodano siedem uczynków „względem duszy”: grzeszących napominać, nieumiejących pouczać, wątpiącym dobrze radzić, strapionych pocieszać, krzywdy cierpliwie znosić, urazy chętnie darować, modlić się za żywych i umarłych. Por. Mt. 25, 34 n.	499	502	73	484
6461 siedem sztuk wyzwolonych* (łac. artes liberales), od okresu karolińskiego częsty motyw w sztuce: siedem postaci kobiecych z —> atrybutami, które uosabiają: 1) trivium - gramatykę, dialektykę, retorykę; 2) quadrivium - geometrię, arytmetykę, muzykę, astronomię.	61	73	424	78
6471 sima, gzyms rynnowy w antycznym belkowaniu, 14*, 16 n.*	720	227	697	735
6481 sklepienie*, przekrycie wnętrza budynku o przekroju krzywoliniowym, wykonane z drewna, kamienia, betonu, szkła lub metalu. Podpory (ściany, filary itd.) przyjmują na siebie ciężar i rozpór sklepienia.	825	829	289	886
1. sklepienie kolebkowe o przekroju półkolistym (il. la) albo wycinka koła, może być również ostrołukowo załamane (il. Ib). Przekątne rzutu dzielą sklepienie koleb-	1	1	1	1
kowe na 4 części: 2 kozuby lub kapy (K) przylegające do	2	2	2	2
czoła sklepienia i 2 koleby (W) po obu stronach murów oporowych. Ciężar kozub spływa w narożniki, a koleby obciążają całą długość murów oporowych. Sklepienie kolebkowe wspięte ma szczyt wznoszący się (np. nad schodami). Odcinek sklepienia poprzeczny względem osi	3	3	3	3
głównej sklepienia i przecinający się z nim stanowi lunetę (szczególnie częstą nad oknami sięgającymi do wysokości sklepienia, 246*). Jeśli oba sklepienia mają jednakową strzałkę, to ich przecięcie daje w rezultacie sklepienie krzyżowe.	4	4	4	4
2. sklepienie krzyżowe (il. 2a) powstaje, kiedy 2 sklepienia kolebkowe równej wysokości przecinają się pod kątem	5	5	5	5
prostym. Linie przecięcia to szwy sklepienne (il. 2b - Gr). Ciężar sklepienia przyjmują podpory, a rozpór mury oporowe albo przypory.	6	6	6	6