page0483

475

Siostry miłosierdzia — Sir

wanin chorych w szpitalach i domach prywatnych, uczeniu* sierot. Podczas pierwszej rewolucyi francuzkiej, po zniesieniu wszystkich zakonów, przetrwa -ły tylko siostry miłosierdzia pod przewodnictwem matki Deleau, która przez lat 57 była ich przełożoną. Chaptal, minister spraw wewnętrznych r. 1800, wziął zgromadzenie pod swą szczególną opiekę i wyznaczył dla nich zasiłek rządowy po 12000 franków rocznie. W r. 1816 siostry opatrywały 52000 choryeh i 56000 dzieci; w r. 1827, chorych 145000, a 120000 dzieci. Liczba sióstr miłosierdzia we Francyiw roku 1850 wynosiła 7 do 8 tysięcy. Zgromadzenie sióstr od r. 1777 rozszerzyło się w Austryi i w innych krajach katolickich Niemiec. W Warszawie królowa Maryja Ludwika w r. 1659 założyła instytut czyli dom głów^rny zarządu zgromadzenia, nowicyat, przytułek zgrzybiałych sióstr miłosierdzia świętego Kazimierza przy ulicy Tamka, mieści on w sobie siostry i dom wychowania biednych dziewcząt. U s. Kazimierza znajduje się sióstr 40, a sierot płci żeńskiej 110. Siostry miłosierdzia znajdują się także w Warszawie przy szpitaiu Dzieciątka Jezus, założonym z prywatnych ofiar roku 1732, jako też przy szpitalach świętego Ducha czyli marcinkanek (sióstr 9),

*ś. Rocha (sióstr 6), w instytucie oftalmicznym (sióstr 3); w Mieni (sióstr 7), w Wilanowie (sióstr 5); w Płocku i Pułtusku (sióstr 6); w Lublinie (sióstr 7), w Szczebrzeszynie (sióstr 5): w Sandomierzu (sióstr 9) w Białły, w Radzyniu, w Kurozwękach (sióstr 5). Siostry miłosierdzia upowszechniły się po wszystkich krajach, liczne mają rezydencye nawet w Ameryce północnej, gdzie ich trudy podejmowane dla miłości bliźniego, wysoko są cenione. Held i Buss (r. 1844), wydali po niemiecku dzieła o Siostrach Miłosierdzia.    L. R.

SiOHX, plemię indyjskie w Ameryce Północnej ob. Siux.

Siphnos, wyspa należąca do Cyklad greckich, skalista leęz nie jałowa, dziś Sifno czyli Sifanfo zwana, słynęła w' głębokiej starożytności z kopalń złota które zniszczone przez wodę w szybach wedle podania, miały byc zalane przez Apollina z gniewu za odmówioną mu dziesięcinę. Mieszkańcy, u starożytnych z rozpnsty znani, wyrabiali ogniotrwałe tygle szmelcerskie z kamienia ołowiem nasyconego, jaKi w wielkiej ilości znajdowali na wyspie. Porównaj Ross’a Reisen auf den griech. lnseln (Stutgard, t. 1, r. 1840).

Sipoje (Sepoje), nazywają się w' temże samem znaczeniu co Sipahi czyli Spahi oddziały wojsk utworzone przez Anglików w Indyjach Wschodnich z tamecznych krajowców. Stowarzyszenie wschodnio-indyjskie utrzymuje obecnie 200,000 tego wojska pod dowództwem officerew europejskich, składającego się w części z Mahometanów', a w części z czcicieli Bramy.

SipoSZ, SzypOSZ, grający na piszczałce: piszczek, jak w dawnych wiekach u nas mówiono. Naruszewicz jeszcze tego wyrazu używa: „Dodawali turkom ^ (mówi) postrachu, przeraźliwe zewsząd piszczków, surmaków, siposzów, brzę-kaczów i bębniarzów odgłosy.” (Hist. J. K. Chodkiewicza).    K. WJ. W.

Sir, jednego pochodzenia z francuzkiem Sire od wyrazu Sieur, jest w Anglii tytułem baronetów, który się kładzie przed imieniem osób, jakoto: Sir Robert Pe-el, Sir Charles Napier. Wyraz ten używany, przez anglików w' połączeniu z imieniem osobistem baronetów, nigdy nie poprzedza bezpośrednio nazwiska familijnego; to ostatnie raczej może byc pominięte, lecz pierwsze nigdy się nie opuszcza. W mowie potocznej przyjęte jest przemawianie Sir do osób należących do przyzwoitego towarzystwa, nie posiadających tytułu lorda. Do króla i książąt krwi królewskiej przemawia się także sir i w tym razie wyraz ten odpowiada francuzkiemu Sir.