skanuj0009 (289)

scharakteryzują się szczególną zdolnością przywracania oraz utrzymywania równowagi psychofizycznej w organizmie? człowieka,

s wywierają wpływ na kształtowanie się postaw społecznych, => oddziałują na swych zwolenników ujemnie.

Wyróżnia on zatem następujące funkcje:

*    twórczą, która wyraża się w podejmowaniu takich czynności i zajęć jak: majsterkowanie, modelowanie, fotografika, plastyka,? muzykowanie, drama, kolekcjonerstwo, pisanie utworów literackich, udziale w artystycznym ruchu amatorskim (a współcześnie do tej listy można dodać pisanie programów komputerowych);

*    percepcyjną, wyrażającą się w czytaniu czasopism, słuchaniu radia, oglądaniu telewizji, uczestnictwie w spektaklach, projekcjach i koncertach. Przejawem tej funkcji mogą być także wizyty w muzeach, galeriach i innych miejscach kontaktu z osiągnięciami kultury i nauki;

*    rekreacyjną, której ilustracją jest czynny udział w imprezach sportowych, grach, programach turystycznych, itp.;

*    uspołeczniającą, której realizowaniu sprzyja uczestniczenie w pracach organizacji społecznych o celach i zadaniach ukierunkowanych na łagodzenie napięć w bliskich kręgach odniesienia i we współczesnym świecie;

*    szkodliwą, wyrażającą się w doświadczaniu zachowań odbiegających od przyjętych norm oraz utrudniających rozwój osoby i zmianę społeczną. Na podkreślenie zasługuje fakt, że funkcję tę mogą pełnić także zorganizowane treści i formy aktywności człowieka. Przykładem tego są między innymi działania niektórych formalnych ruchów społecznych i grup.

Według E. Wnuka-Lipińskiego czas wolny spełnia funkcje:

*    edukacyjne, to znaczy służy wykonywaniu tych czynności, które zaspokajają potrzeby poznawcze. Wiąże się to z gromadzeniem wiedzy i nowych doświadczeń drogą dobrowolnego, o niekomercjalnym nastawieniu samokształcenia;

*    ]iwychowawcze, polegające na przyswajaniu sobie lub Spajaniu komuś pewnych norm postępowania, światopoglądu, wzorów zachowań;

*    integracyjne, rozumiane jako umacnianie w czasie wolnym od zajęć i czynności obowiązkowych więzi społecznych pomiędzy członkami rodziny oraz członkami wspólnot, bliskich kręgów odniesienia społecznego;

^kontrolne, polegające na tworzeniu określonych wartości oraz kryteriów ich oceniania i poszanowania. W tej funkcji mieści się między innymi wartościowanie czasu wolnego jako okazji do wielostronnego rozwoju oraz ocenianie stylu i kultury wypoczywania i rozrywki;

*    rekreacyjne, związane z regeneracją sił fizycznych i psychicznych;

*    kompensacyjne, umożliwiające zaspokajanie potrzeb i nabywanie doświadczeń, których nie można realizować w czasie ^obowiązkowym, w toku pracy i nauki (Praca i wypoczynek, w budżecie czasu, Wrocław-Warszawa-Kraków 1972, s. 28-31).

Przedstawione klasyfikacje funkcji czasu wolnego nie wyczerpują listy założeń wyrażanych pod adresem tej sfery życia. Można do niej dołączyć także pewne oczekiwania, które funkcjonują w świadomości ludzi nie związanych z systematycznymi pracami badawczymi nad tym zjawiskiem. Na tej liście można umieścić następujące funkcje:

** profilaktyczną, która wyraża się w zapobieganiu, a niekiedy Wręcz uprzedzaniu niekorzystnych wpływów i kształtowaniu odporności na pokusę „łatwości” niesioną przez wolne od obowiązków, zainteresowań i aspiracji środowisko rówieśnicze, rodzinne i sąsiedzkie;

31