skanuj0009 (390)

-    modułu sprężystości podłużnej przy ściskaniu £„

-    umownej granicy sprężystości R_lOI„,

-    umownej granicy plastyczności R,„ _}.

Umowną granicę plastyczności wyznacza się dla metali plastycznych, które nic wykazują wyraźnej granicy plastyczności.

U

OKREŚLENIA PODSTAWOWE

Za podstawę do określenia wyraźnej granicy plastyczności przy ściskaniu przyjmuje się-te same własności materiałów, co przy wyznaczaniu wyraźnej granicy, plastyczności podczas próby rozciągania. Należy wyznaczyć silę, przy której próbka ulega skróceniu bez. wzrostu obciążenia. Fakt ten uwidoczni się albo w charakterystycznym zatrzymaniu się wskazówki silomicrZa, albo zostanie zarejestrowany w postaci zagięcia krzywej ściskania na wykresie kreślonym przez urządzenie samopiszącc. Wyraźna granica plastyczności przy ściskaniu charakteryzuje się znacznie krótszym odcinkicąi płynięcia na wykresie niż podczas próby rozciągania. ~    —-

Wyraźną granicą plastyczności przy ściskaniu K_r,_r nazywamy naprężenie, przy którym występuje skrócenie próbki bez zwiększenia, a nawet przy zmniejszeniu się siły obciążającej

gdzie P,,„ N jest silą odpowiadającą wyraźnej granicy plastyczności przy ściskaniu, .4_n mm³ - polem powierzchni pierwotnego przekroju poprzecznego próbki.

Ponieważ próbki z materiału plastycznego nic ulegają zniszczeniu (pęknięciu), najczęściej próbę przerywa się po przekroczeniu granicy plastyczności. Natomiast próbki z materiałów kruchych nic mają wyraźnej granicy plastyczności i podczas próby ulegają zniszczeniu. W tym przypadku nouijc się wartość maksymalną siły P,, która powoduje zniszczenie próbki.

Naprężenie R, otrzymane jako stosunek największej siły obciążającej powodującej zniszczenie (rozkruszcnic lub pęknięcie) próbki, do pola powierzchni jej pierwotnego przekroju poprzecznego nazywamy wytrzymałością na ściskanie:

R_r = j- M Pa... , •

"/.godnie z normą w mniejszym ćwiczeniu symbol H„ oznacza pule przekroju poprzecznego, zamiast coraz powszechniej używanego symbolu 5„.

hlmiCKlU/.lnlccma próbki zarówno w obszarze sprężystym, jak i plastycznym

......... Itfry/uje skuSecnle względne

i₀ - /, Al

i l i' l„ Ind pierwotną długością pomiarową próbki, która może pokrywać i, w v'•"kością próbki; /, — długością pomiarową próbki po odkształceniu; u ■.iHÓMNiiam bczwzględńyrh.

Hkróionio względne może być także wyrażone w procentach:

Maksymalną wartość naprężenia, do którego próbka odkształca się tylko •ptętyście (17.11. że odkształcenia próbki znikają po odciążeniu jej. a długość l'"iiilmown próbki przed obciążeniem i po odciążeniu jest laka sama) nazywamy pMiifn) sprężystości. Wartość granicy.sprężystości zależy więc o<l dokładności luiinłnrti długości pomiarowej próbki, jest to zatem wartość 2 natury rzeczy ililliiwnii

1'uUk a Norma PN-57/H-04320 definiuje umowną granicę sprężystości przy «• .miii H_{f0 0}, jako naprężenie, po którego osiągnięciu długość pomiarowa IdOltkl il"/nąjc trwałego skrócenia. równego 0.01% początkowej długości i«uniimiwc|:

KmiMPa.

li>l«ln I'...... N jest silą obciążającą powodującą skrócenie trwałe próbki równe

O.HI",, |«»i!/i|lk(:łwęj długości pomiarowej, A₀ mm¹ — polem powierzchni lili i wnlliciti) przekroju poprzecznego próbki. ^

Ulu iiuillill plastycznych nic wykazujących wyraźnej granicy plastyczności i» 1 nim /■• nę umowną granicę plastyczności. Wartość umownej granicy plasty-

. ......... pizy ściskaniu R,_{n j} MPa jest równa ilorazowi siły , N. która

Itniwimlii trwałemu skróceniu próbki o 0,2% początkowej długości pomia-1 ,.s.,, prze/, polo powierzchni początkowego przekroju poprzecznego próbki Ą, mm¹, czyli    ')

^MP“-

SVnp*Sli'/ynnik (moduł) sprężystości podłużnej przy ściskaniu jest to stosunek iiiipiyżeniil n do odpowiadającego mu skrócenia jednostkowego 1: (w zakresie ■nUa/Mlrort sprężystych):