str24 (19)

.Samcem mieszkający na Sycylii i w Hiszpanii — którzy byli obowiązani do noszenia naszywek z żóiiej tkaniny na przedzie ubioru; we Francji musieli przyszywać w XIII w. na płaszczach szeroki na 3 palce pas czerwonego sukna.

Dla heretyków ustanowiły synody diecezji w południowej Francji w XIII w. przymusowe naszywanie na odzieży krzyżyków wycinanych z kolorowego sukna. Odżnaki te przyszywane były na przedzie i w tyle w dwóch różnych kolorach. Później zarządzenie to zmieniono i utrzymano nakazem inkwizycji do XV w. naszywanie dwóch krzyży łacińskich z żółtego sukna na przodzie i w tyle ubioru. Skazanym przez inkwizycję za uprawianie czarów lub herezję anabaptyzmu naszywano na ubiorze również znaki z żółtego filcu w kształcie kółka lub innych symboli. Wypuszczonym tymczasowo na wolność, a podejrzanym o herezję umieszczano na ubiorze wycięty z żółtego sukna symbol miota.

Dla zapobiegania epidemii trądu w średniowieczu odosobnieni chorzy nosili ubiory odróżniające ich od reszty społeczeństwa. Były to długie, szare, wełniane opończe, kaptury okrywające głowę i na to kapelusze lub czasem Zawoje, które okrywały czoło i rzucały cień na oszpeconą twarz. Trędowaci obowiązani byli, zbliżając się do zdrowych, używać drewnianej alarmującej kołatki.

Wiele uwagi poświęcało ustawodawstwo miast od XIII w. ubiorom kurtyzan. Powtarzane co kilka lat zarządzenia, przeważnie nie mające praktycznego znaczenia, zawierały zakazy noszenia kosztownych futer gronostajowych, popielic i złotolitych tkanin, polecały natomiast naszywanie odznak w formie pasów innej barwy na płaszczach i zasłonach, szczególnego kształtu i barwy kapelusze, welony itp.; zarządzenia te zmieniały się niewiele w ciągu lat. Kurtyzany natomiast starały się w swych ubiorach naśladować, a nawet przewyższać wytworne damy.

UBIORY WŁOSKIE W XIV WIEKU

W męskich ubiorach włoskich XIV w. i w ewolucjach mody zaznacza się wprawdzie zależność od mody francuskiej, ale równocześnie w drobnych szczegółach ubiorów i występowaniu niektórych odmian zauważyć można pewną odrębność lokalną mody włoskiej. W skróconych około połowy XIV w. ubiorach męskich zarysowują się trzy odmiany. Pierwszą z nich, najwcześniejszą, spotyka się na tle przeważających stale długich ubiorów w latach czterdziestych stulecia. Wierzchni ubiór tego okresu, zwany we Włoszech gonella, ma górną część obcisłą, zapinaną na guziki, i obniżoną linię stanu; dolna jego część ma na zabytkach sztuki zaznaczone pionowe zagłębienia jak przy równo

199 a, b

199    a, b. Skrócone męskie ubiory włoskie, obcisłe do bioder, w dole przeszywane na wacie pionowo, w sórnej części przeszywanie niewidoczne

200 <7, b. Włoskie ubiory męskie w stylu przejściowym

201 a, b. Włoskie ubiory męskie z LegcruJy jw. Urszuli Tommasso da Modena

167