str314

E. Bn)k»cwiiv-Orubu>k'ik.i. Z. Mikulski Hydn/kigm og>Hnu Wursznwu 20oJ ISBN 83-0l-MST9-X. O by WN PWN 2005

Tabela 52. Elementy bilansu wodnego mórz półzamkniętych Europy (Mikulski, 1993a)

	Opad atmosferyczny		Parowanie		Dopływ rzek
Morze
	mm	km*	mm	km*	mm	km*
		system południowoeuropejski
Czarne	570	230	800	360	1 000	422
Adriatyckie	900	120	1000	144	1000	143
Śródziemne	390	1 000	1250	3130	170	430
		system północnocuropejski
Białe	550	50	300	30	2400	215
Bałtyckie	600	250	330	200	1 130	470

prosta biegnąca najwęższym przesmykiem cieśniny Otranto. od przylądka Kepi i Gloses (Kepi i Gjuhezes) na półwyspie Karaburunii w Albanii. Wzdłuż wybrzeży Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny oraz Albanii występują liczne wyspy i półwyspy, z największym półwyspem Istria w północnej części morza. Zlewisko Morza Adriatyckiego wynosi 225 000 km² (tab. 51). Jedynym dużym dopływem rzecznym jest Pad (75 000 km²) dający rocznie ok. 50 km³ wody. Całkowity dopływ rzeczny do Adriatyku ocenia się na 143 knv rocznie. Roczna suma opadu wynosi 800-850 mm (wartość skorygowana), czyli ok. 120 km³ wody. Największe wartości opadu przypadają na okres jesienno-zimowy, przy minimum w lecie (Mirowoj..., 1974). Z kolei, parowanie z powierzchni morza sięga 1000 mm (144 km') - tabela 52. Obserwuje się dość intensywną wymianę wody między Adriatykiem a Morzem Śródziemnym, zwłaszcza w okresie zimowym. Bilans wodny Morza Adriatyckiego jest dodatni (dopływ rzeczny równoważy parowanie).

Morze Śródziemne jest przykładem złożonego obiektu hydrograficznego o licznych wyodrębnionych akwenach i zróżnicowanym ustroju hydrologicznym. Od głównego basenu morza wyraźnie wydziela się Morze Czarne, połączone z nim wąskimi cieśninami: Bosfor i Dardanele. Do mórz zalicza się też - omówione uprzednio - Morze Adriatyckie, oddzielone szeroką cieśniną Otranto. Wybrzeża Morza Śródziemnego są silnie rozwinięte: występują liczne wyspy, półwyspy, morza przybrzeżne i zatoki. Całe morze przyjęto dzielić na baseny wschodni i zachodni: umowna granica podziału biegnie od przylądka Boeo o Lilibeo na Sycyli do przylądka Bor w Tunezji.

Zlewisko Morza Śródziemnego rozciąga się na trzech kontynentach. W Europie leży 42% jego powierzchni (ponad 2800000 knr), w tym ponad 34% stanowi zlewisko Morza Czarnego, a 10-krotnie mniej (3,4%) zlewńsko Adriatyku. Z kolei, prawie 58% zlewiska tego morza znajduje się w Afryce (w tym głównie dorzecze Nilu. 2 870000 knr) i na Bliskim Wschodzie (głównie południowa i zachodnia Turcja - ok. 1000 km²). 7. tych liczb wynika, iż największą rzeką zlewiska (pod względem wielkości dorzecza) jest Nil (43%); w dalszej kolejności znajdują się: Dunaj (12%), Dniestr (7,5%) i Don (6,1%).

■fc*

Morze Śródziemne odznacza się bilansem wodnym ujemnym, a dopływ wód atlantyckich stanowi największy składnik tego bilansu. Ogromne znaczenie ma Cieśnina Gibraltarska. której największa szerokość wynosi ponad 15 km. przy najmniejszej

314

O.C.B (Utwór 1/20)