str60

298 a. Suknią wzorzysu z widocznymi rękawami koszulą okrycia luźna rozcinane, fryzura et tranzado, około 1495 r.; b. suknia wzorzysta z rękawami rozcinanymi na białym cle koszuli, okrycie z tkaniny wzorzystej, rozcinane, z dekoracyjnymi rękawami, wydłużony warkocz owinięty jedwabiem i wstążką e/ tranzado, około 1495 r.

Drugim szczegółem mody hiszpańskiej, która miała duże powodzenie w całej Europie, były czarne, jedwabne hafty, wykonywane na breliźnic. Początek tej mody sięga 2. poł. XV w., kiedy modne byfy we Francji koszule zdobione charakterystycznym „saraceńskim” haftem o motywach arabeski. Hafty a la morisca szerzyły się w całej Europie, W XVI w. przeszły do Anglii, łubiane były w Niemczech, rozpowszechniały się przy pomocy podręczników haftu z drzeworytowymi reprodukcjami projektów zdobienia w technice haftu dwustronnego.

Najważniejszym i najbardziej charakterystycznym dla mody ogólnej motywem hiszpańskim były sztywne spódnice na obręczach, zwane y‘erduęos. Dziwaczne te spódnice wprowadzone zo-stafy w 1468 r. na dworze w Kastylii dla zakrycia przejściowej deformacji figury kobiecej. Wczesne przykłady sztywnej spódnicy verdugos_: mającej kształt lejka rozszerzonego u dołu.

pochodzące z XV w., miały naszyte na wierzchu usztywniające obręcze nawet wówczas, gdy suknia była uszyta z kosztownej tkaniny aksamit-

30J. Spódnica uszyta 7 wzorzystej tkaniny złocisto; z dużymi motywami tkanymi w aksamicie, na spódnicy umocowane obręcze z obwodem największym u dołu, tzw. Mniuęos lub yerUtgados, lata J470- 14$0

299. Fryzura fil iranzado 7. nałożonym wałkiem z klejnotami, rękawy sukni rozcinane ze zwisającymi rękawami białej haftowanej koszuli, lata 1490-1500

300. Fryzura cl tran-ca do w modzie włoskiej początku XVI w., na rękawie sukni wyhaftowane godło osobiste impresa

nej ze złotolitym llem (30 i j. Yerdugos wywołały' poważne zastrzeżenia i protesty ze strony duchowieństwa hiszpańskiego, jednak moda ta rozszerzyła się wkrótce po całej Hiszpanii, z wyjątkiem A rago ni i, a przyjęła się nawet na dworze królowej Izabeli i Ferdynanda. Yerdu-gos, które noszono w pierwszej ćwierci XVI w., we Francji na dworze Franciszka I miały już obręcze wszyte do sukni spodniej, a tkanina sukni wierzchniej rozłożona była gładko na stożkowej formie. Wcześniej od innych krajów zapoznały się Włochy z wynalazkiem sztywnej spódnicy z obręczami pod sztywną tkaniną, którą nazywano jMiglia. dej obecność wyczuwa się już w układzie fałdów sukni kobiecych we freskach Ghirlandaja. zdobiących prezbiterium kościoła S. Maria Novclla we Florencji, i w innych obrazach włoskich z końca XV w. Największe powodzenie miały spódnice z obręczami w modzie XVI wieku.

213