strona0095 (2)

218 Zofia Babska

próbki czasowej, odpowiedni znac/ak tyle razy, ile m/v *|n*lslm m wtórzyło. Niekiedy zamiast takich lisi stosuje .sit; ukuli; »••• Wind# I każdej kategorii wypisane są liczby, np. od 1 do f>, n nl> "iw.iim .i >>Un lub inaczej oznacza tę z nich, która odpowiada nuslIculM iltnn i tistfrj zachowania się czy jakiejś jego cechy w obierwowunvih • •' • • -• • cechą może być np. stopień zależności od osoby, /klmą ••    ¹ I

w kontakt. Zamiast oznaczać cyframi stopień nasileni* *

swej subiektywnej opinii, obserwator może posłu.y * •. i........ • •

kodem (kluczem). W tym przypadku każdej cyfrze <>.lp.........*• t4l> I

finiowane zjawisko z zakresu zachowania się dzie* ku -• i• •    • , i

obok „kłótnia” na liście może odpowiadać „wymianu .dun •• > Ipn* Ił^{ł ł} treści, której nie towarzyszy podniesienie głosu”. i yfi/i •*    •

pod względem treści typ wymiany zdań, połączony / łurylthtM ( tą i gestykulacją; cyfrom 2, 3, 4 — przejściowe formy, • któiy.h UM* i jest ściśle zdefiniowana.

Niekiedy obserwator nie stosuje takich list, lecz . nj nml*.t• •    «*n ł

przeznaczone do oznaczania poszczególnych, ustalonych z gńi v '!*••* i pomocą tych symboli notuje zjawiska, które występują w • «••»!* H*#! wacji.

Innym sposobem notowania jest rejestracja giufli * n »• m np. za pomocą punktów, oznaczyć poszczególne dziei i nu i•» #v »• ' *    .

z góry arkuszu i w czasie obserwacji łączyć liniami punkty •    >.

te dzieci, między którymi miał miejsce kontakt; za point" <i i» ¹ " by oznaczyć, które dziecko wystąpiło z inicjatywą kontuklu •    I*>

pisać czas trwania tegoż kontaktu, itp.

Materiał uzyskany za pomocą próbek czasowych stanowi i•• ••Uln .. i opracowań ilościowych. Można np. ustalić, Jak i/• i" i ^ >i|q w danej grupie dzieci poszczególne rodzaje kontaktów spnlm tnv• I* ¹ • z tych kontaktów występują częściej, które rzadziej, Juk dlna* inno* W tym celu oblicza się, ile razy pojawiło się dane /|nwl«l«u w wszystkich przeprowadzonych próbek, albo ile razy wystąpił" min • jednej próbki, albo też w ilu próbkach dane zjawisko wydąi A. i .. ne dane można uzyskać na temat czasu trwania.

Przeprowadzanie badań za pomocą próbek czasowych wymaga • |»l nych przygotowań. Przede wszystkim, jt śli nie korzystamy t pi yg nych przez innych badac zy kategorii opisowych (listy do o/nat m > • ocen itp.), należy je samemu przygotować. Etapem wstępnym )»*•» i -zwyczaj obserwacja (często fotograficzna), pozwalająca na wyróżniani* ¹ : kich kategorii (możliwie wszystkich), które rzeczywiście występują ¹ Następnie, po możliwie dokładnym zdefiniowaniu każdej iiatagnill - 1*. minach odnoszących »•»«; do zjawisk obserwowanych, należy    •

dzlć ćwiczenia wstępne, t. n badać /godność obserwacji poc/ynlnnyi li t •

' • i    osoby obserwujące dy.|tu Ko Jednocześnie, porównując

1W- mnolowiiły. Oopier > j/dy twlenl l uli; odpowiednio wysoki

m Igadimli gwarantujący rzetelność zebr.myt h danych, można przy-ń H • hsdoń właściwych.

hłdl*. i-i«Mi# 1 czasowych stof-ojo się przede wszystkim do badaniu i .a. i vy iti;powanh i czasu trwania zjawisk poja-l|^,|i aitf d<>stale /nie często Nie pozwala ona na badanie przebiegu

Uł*    i i wajacych (np. bardziej skomplikowanego, celowego dzin-

ł »• wyłoiliby bowiem tylko ich fragmenty, uniemożliwiające często i "/nnnie tych zjawisk. Charakterystyczną cechą dotychcza . li • • prowadź nych techniką próbek czasowych, jest notowanie < M Mniego zachowania się. bez jego kontekstu sytuacyjnego. Po •• obeiimkfłw zachodzących między zachowaniem się a sytuacją

•    • pelialnych problemów psychologii.

I > ♦ śl

ł‘liy wt»*«v« h dotychczas rodzajach obserwacji Jej rozpoczęcie nie było o» od tego, o działo się z obserwowanym dzieckiem. Ten rodzaj, i Mhłit iilt chcemy opisać, . echuje się tym, że rozpoczęcie, jak również ♦    oh. iwacji dyktuje niejrko dziecko swym zachowaniem su;.

mm'» •• \ ■ In .ię w miejscu, gdzie są dzieci, czeka, aż pojawi się I" lif • przedmiotem jego zainteresowania i wówczas jo opisuje.

• ot i d un może być: strach dziecku, zazdrość, nieposłuszeństwo

Jj,*

.......pi i Jr t analogiczna, jak w przypadku próbek fotograf tez -

' I n * • lutowych. Charakterystycznym momentem badań w ten sposób ¹ i'V'ii J* t to, uwzględniamy w toK’.i obserwacji nie tylko za < t ml* lą d.decku, li.-tz równie.’, rytuucję, w której zachowanie to wy-^Ifedldn, lulci. uuje n^s. właśnie za h o w a n i c się jako funk-9|l I i i u u i j i.

•    i o i/Mj ołin i A.uji nadaje się specjalnie do badania zjawisk, które I i • • 1 a¹ *. ‘ udi.i. on szczególnie ekonomiczny, gdy obserwatora

i i »•* by stule przebywająca z dziećmi: rodzice, opiekunowie, nuuczy-

Mft|

•    id uli* i/i-li 1-iośc omawianej hecnio . dmijmy obserwacji nupo-> h Niutli>i(li n* tludności, juk w przypadku obserwacji fotogruficznoj¹¹

i't*H atoanwuniu próbek (rasowych (Jrl«ik<i Jrd ob->«rwownn<* tylko w minio

•    pfuy odcinku f/s«'i nhuliJn* od lego, jak u tym c/imle pr/cdatuwln alf

. f ftf litMWMOli’

łabo pMYklad tuidiiA privvrd/<i vrh wHudą prAtirl ydur/cń mogn ftltiiyC:

Ś •• • 'ludlw ic, Th- CdUAtiJlori m u oiniil/niiufiiui* uf etnottonal hihapior In Filipino