strona (11)

25

Światło i oświetlanie zbiorników

Widma różnych produktów oświetleniowych i światła dziennego. U góry z lewej: lampa Aąuastar. U góry z prawej: lampa HQL-R DeLuxe.

U dołu z lewej: lampa Coralstar.

U dołu z prawej: lampa HQI/D.

Średniego natężenia światła potrzebują niektóre gatunki korali skórzastych, większość zoantharii oraz wielu przedstawicieli łubianych przez akwarystów grzybowieńców (Co-rallimorpharia). Takie organizmy umieszczamy nieco niżej w zbiorniku, przytwierdzając je do skał lub „skalniaków”. Przy właściwym oświetleniu właśnie tam znajdą najlepsze warunki do życia.

Podążając w dół w kierunku dna zbiornika, światło szybko traci swoją intensywność. Pod kamieniami i w zacienionych jaskiniach lokujemy zwierzęta stroniące od światła, takie jak gąbki czy niektóre gatunki korali miękkich. Jeśli osiedlimy je tuż przy powierzchni wody, to ich ciała szybko pokryje warstwa glonów i zwierzęta zaczną stopniowo obumierać. Takich problemów nie przysporzą nam ani ruchliwe bezkręgowce i ryby, które same wyszukają sobie ulubionych miejsc, ani większość glonów z gromady zielenic, które zaczną szybko wzrastać w kierunku najsilniejszego źródła światła. Dla ryb, osłonie i wielu bezkręgowców (skorupiaków, szkarłupni i innych) natężenie oświetlenia zbiornika jest często zupełnie obojętne. Dlatego zanim kupimy drogie lampy, musimy się wcześniej zastanowić nad składem gatunkowym organizmów, które później będziemy chcieli hodować w naszym akwarium.

Ważny jest skład widma

Dla większości roślin i zwierząt ogromne znaczenie ma jednak nie tylko właściwe natężenie oświetlenia, ale również spektralny skład widma, czyli jakość światła. Rośliny, a wśród nich także i nasze wyższe glony, do przeprowadzania fotosyntezy potrzebują nie tylko dużej ilości światła. Mają one też wymagania dotyczące barwy widma emitowanego przez źródło światła. Preferowana jest przede wszystkim niebieska i czerwona część widma, a więc fale świetlne o długości 450 i 650 nm (nm = nanometr). Jak dowiodły tego liczne eksperymenty, wiele roślin może zmienić swoje preferencje i zacząć wykorzystywać inne barwy światła do prowadzenia fotosyntezy; jednak do oświetlenia zbiornika zawsze wybierajmy lampy produkujące światło o takich parametrach widma, które jest najbardziej zbliżone do składu naturalnego światła dziennego. Rysunki powyżej pokazują widma często używanych typów lamp.

Hodowane w akwariach morskich wyższe glony z rodzaju Cauleipa w warunkach naturalnych występują na głębokości zaledwie kilku metrów. Mimo to, ta niewielka głębokość wody wystarcza, by pozbawić światło słoneczne większej części czerwonego pasma widma. Taki proces nazywamy ekstynkcją. Rysunek na stronie 26. przedstawia absorpcyjne działanie wody. Światło czerwone jest już praktycznie nieobecne na głębokości 5 metrów, a kilka metrów niżej to samo spotyka barwę żółtą, pomarańczową i zieloną. Stosunkowo długo utrzymuje się tylko niebieska część widma.

W morzu tropikalnym zupełne ciemności zapadają dopiero na głębokości 50-100 metrów (jest to uzależnione od nasłonecznienia i kon-