t105

3.2. Opracowanie techniczne materiału głównego pracy 105

dań eksperymentalnych celowe jest uwidacznianie w wykresach rozproszenia uzyskanych wyników w postaci odchylenia standardowego. Wielkość odchylenia standardowego wyrażona w skali wykresu może być nanoszona bezpośrednio w punktach wyznaczających przebieg krzywej lub poza osią układu współrzędnych, lecz na wysokości punktów wyznaczających krzywą (ryc. 13). Niekiedy zachodzi również potrzeba odwzorowania zbioru uzyskanych wyników w postaci krzywej. W wykresach tych należy podać wówczas wielkość współczynnika korelacji (ryc. 13) [26].

Diagramy są graficzną formą przedstawiania porównywanych wielkości (diagramy porównawcze) lub podziału określonej całości na części (diagramy strukturalne). Stosuje się je przede wszystkim w celu zobrazowania wyników badań, w których liczba obiektów lub czynników badawczych jest niewielka (2-5). Wykresy podobnie jak diagramy, sporządza się w prostokątnym układzie współrzędnych. W diagramach zresztą przeważnie tylko jedna oś jest opatrzona skalą, drugą bowiem zastępuje się odcinkiem lub słupkiem dowolnej szerokości. Długość odcinka lub słupka wyraża wyniki w skali diagramu (ryc. 14).

W diagramach, w przeciwieństwie do wykresów, na osi stosuje się tylko skalę równomierną. Może ona jednak być przeciętna lub ograniczona tylko do pewnego fragmentu skali w celu zwiększenia czytelności różnic przedstawionych wartości (ryc. 14).

Szczególnymi diagramami porównawczymi są tzw. histogramy, za pomocą których przedstawia się zwykle rozkład liczebności badanej cechy lub zjawiska w określonym zbiorze jednostek badanych. W razie prezentacji cech o charakterze zmiennej ciągłej zaleca się stosować histogramy słupkowe, a w razie przedstawiania cechy o charakterze zmiennej skokowej - histogramy liniowe (ryc. 15b).

Do przedstawiania podziału całości badanej cechy na części służą diagramy strukturalne. Diagramy te mogą być słupkowe (ryc. 16a) lub kołowe (ryc. 16b).

W diagramach strukturalnych wyliczone części (udziały) danej cechy nanosi się i przedstawia w odpowiednich słupkach lub na wycinkach koła.

Ryc. 15. Histogramy rozkładu liczebności: a - słupkowy, b - liniowy