Stopy metali (0)

małościowe czystej miedzi ograniczały jej zastosowanie i dlatego rozpoczęto wprowadzanie do miedzi różnych składników stopowych

Miedź stopowa zawiera niewielkie ilości składników stopowych, które nie przekraczają 3%. Miedź arsenowa zawiera 0,3+0,5% As; jest stosowana na części aparatury chemicznej i innych urządzeń. Jest odporna na utlenianie w podwyższonej temperaturze. Miedź chromowa zawierająca 0,4+1,2% Cr i do 0,5 Zn jest używana na elektrody do zgrzewarek. Miedź kadmowa zawiera 0,9+1,2% Cd i jest używana na przewody trakcji elektrycznej. Oprócz wyżej wymienionych gatunków miedzi stopowej stosuje się też miedź srebrową, manganową, cynową, cynkową t telurową.

Znak miedzi stopowej jest określony symbolem miedzi, następnie symbolem składnika stopowego i liczbą określającą zawartość procentową składnika stopowego, np. symbol gatunku CuAg2 oznacza miedź srebrową o zawartości 1,85+2,15% Ag.

Stopy miedzi

Stopy miedzi znajdują bardzo duże zastosowanie. Do najważniejszych stopów miedzi należy zaliczyć mosiądze i brązy.

Znakowanie stopów miedzi i wszystkich innych stopów metali nieżelaznych jest następujące. Na początku znaku stawia się symbol metalu zasadniczego, po nim umieszcza symbol głównego dodatku stopowego z liczbą całkowitą, która wskazuje jego procentową zawartość w stopie, wyrażoną w liczbach całkowitych. Dalej w kolejności zmniejszających się zawartości procentowych podaje się pozostałe dodatki stopowe z liczbami ich procentowych zawartości. Gdy zawartość składnika dodatkowego nie przekracza 1%, wtedy cyfrę się opuszcza. Na przykład CuZn40Mn3Fe jest znakiem mosiądzu mangano-wo-żelazowego. w którym zawartość cynku wynosi ok. 40%, manganu ok. 3% i żelaza ok. I %, a resztę stanowi miedź.

Mosiądz jest to stop miedzi z cynkiem, zawierającym 46+97% miedzi. Mosiądze specjalne zawierają (oprócz miedzi i cynku) mangan, ołów, żelazo, aluminium, krzem, nikiel i cynę.

Mosiądz jest odporny na korozję, ma dobre własności plastyczne i odlewnicze oraz odznacza się dobrą skrawalnością. Własności mechaniczne mosiądzów zależą od zawartości cynku. Ze wzrostem zawartości cynku zwiększa się wytrzymałość I plastyczność. Największą plastyczność ma mosiądz zawierający ok. 30% cynku, natomiast zawartość cynku powyżej 39% gwałtownie pogarsza plastyczność stopu. Największą wytrzymałość (ok. 420 MPa) osiąga mosiądz o zawartości 45% cynku.

Dalszy wzrost zawartości cynku powoduje kruchość stopu. Mosiądze dają się łączyć przez lutowanie miękkie i twarde oraz przez spawanie acetylenowe.

Mosiądze dzieli się na odlewnicze i do obróbki plastycznej. Mosiądze odlewnicze są stopami wieloskładnikowymi i zawierają: ołów do 4%, mangan do 4%, aluminium do 3%, żelazo do 1,5% i krzem do 4,5%. Ołów i krzem poprawiają lejność, a aluminium, mangan i żelazo podwyższają własności wytrzymałościowe. Aluminium | krzem podwyższają odporność na korozję i dlatego mosiądze aluminiowe i krzemowe są stosowane na odlewy części, które powinny być odporne na korozję i ścieranie.    I

Mosiądze do obróbki plastycznej mają mniejszą zawartość składników stopowych niż mosiądze odlewnicze, ponieważ zwiększona zawartość niektórych dodat-

126