X3e50dd746p34

a.    Przygotowanie mieszaniny glinianej. Przygotowanie mieszaniny powinno odbywać się w następujący sposób: na pomoście z desek należy nasypać na wysokość około 10 cm pierwszą warstwę gliny o naturalnej wilgotności. Następnie na powierzchnię tej warstwy możliwie równomiernie rozłożyć określoną, w wyniku badań kontrolnych, ilość wypełniacza (tabl. 2). Potem usypać powtórną warstwę gliny i wypełniacza do całkowitej wysokości równej około 20 cm. Mieszanie powinno odbywać się za pomocą kilkuzębowych motyk. Pamiętać należy, że jeśli jednorazowe wymieszanie okaże się niewystarczające, należy czynność tę powtórzyć w celu uzyskania równomiernego rozłożenia wypełniacza i jak najdokładniejszego rozdrobnienia gliny.

Przygotowana w ten sposób mieszanina gliniana powinna być przed użyciem do wykonania próbnych filarów kopcowana minimum przez okres 24 godzin.

b.    Wykonanie filarów. Filary wykonuje się w rozbieralnym deskowaniu. Grubość warstwy gliny, usypywanej w deskowaniu przy zastosowaniu ubijaków mechanicznych typu ,,Vacker", powinna wynosić 20 cm. Warstwą ta powinna być równomiernie rozłożona na całej powierzchni ubijania i wyrównana kielnią. Przed przystąpieniem do ubijania należy sprawdzić wilgotność przygotowanej masy przez pobranie ręką mieszaniny i ściśnięcie jej w dłoni. Po rozwarciu dłoni mieszanina powinna być ukształtowana w nieforemny wałek. Po lekkim uderzeniu wskazującym palcem prawej ręki — wałek ten powinien się rozpaść. Zbyt sucha masa nie da się hformować przez zaciśnięcie w dłoni, zbyt zaś wilgotna klei się w dłoni.

Zagęszczenie ubijanej warstwy należy uznać za zakończone, gdy grubość warstwy luźno usypanej gliny, wynosząca 20 cm, zmniejszy się o 1/3, tzn. wyniesie około

13,5 cm. W czasie ubijania filarów należy przy każdym ustawieniu rozbieranego deskowania dokładnie sprawdzić jego ustawienie w pionie.

Po ubiciu filarów do określonej wysokości należy natychmiast wyrównać powierzchnię dociskową filaru przez ścięcie wypukłości za pomocą noża lub szpachli. Wykonane filary powinny być tak ustawione, aby mogły równomiernie wysychać ze wszystkich stron.

c.    Pobieranie próbek kontrolnych.' W czasie wykonywania próbnych filarów należy do każdej serii pobrać sześć próbek 0 16 cm, w celu skontrolowania wytrzymałości tworzywa na ściskanie oraz po trzy próbki tworzywa, o ciężarze około 300 g w celu określenia początkowej wilgotności mieszaniny. Stopień zagęszczenia tworzywa w próbkach walcowych 0 16 cm powinien być identyczny ze stopniem zagęszczenia tworzywa w filarach. W związku z tym próbki walcowe 0 16 cm, objętości 3,2 litrów, powinny być uformowane z 4,8 litra luźno usypanej gliny, co odpowiada zagęszczeniu objętościowemu zmniejszonemu o 1/3.

4.5.2. Badania kontrolne wytypowanej gliny

Na podstawie badań laboratoryjnych określono następujące właściwości techniczne użytej do badań gliny:

2,66 G/cm³ 13,5 % brązowa poniżej 1 %

Ciężar właściwy gliny Wilgotność naturalna Barwa

Zawartość CaCOg

Skład, granulometryczny ziarn:

Wielkość frakcji

%

Średnica ziarn mm

2 — 005

63,5

0,05 — 0,002

0,002

Spoistość gliny określona na próbkach

próbka 1 próbka '2 próbka 3

24,5

12,0

o przekroju rozrywania równym 5 cm² 1160 G/5cih² 1040 G/5cm² 1035 G/5cm²

średnio 1075 G/5cm²

Stopień skurczu gliny określony w procentach na beleczkach 4X4X16 cm:

próbka jl    2,5 %

próbka 2    2,5 %

próbka 3    2,7 %

średnio    2, 57 %

Po określeniu stopnia skurczu i spoistości gliny ustalono rodzaj i ilość wypełniacza schudzającego glinę.

Przy ustalaniu składników mieszaniny powodowano się tym, że w praktyce za właściwie schudzoną glinę uważa się taką, która po schudzeniu wykazuje skurcz 1,5—2,5%. A więc po schudzeniu wytypowanej gliny słomą żytnią o długości włókien równej 2—8 cm w ilości 10 kg na 1 m³ luźno usypanej gliny, skurcz wynosił 1,53%, wilgotność 12,4%, a wytrzymałość tworzywa na próbkach walcowych 0 16 zgniatanych w stanie powietrzno-suchym wyniosła:

próbka 1    17,50 kG/cm²

próbka 2    17,50 kG/cm²

próbka 3    17,50 kG/cm²

średnio    17,50 kG/cm²

Wyniki te uznano za właściwe i do wykonania próbnych filarów glinobitych ustalono następującą mieszaninę: 10 kg słomy żytniej o długości włókien 2—-8 cm na 1 m³ luźno usypanej gliny,

4.5.3. Wykonywanie próbnych filarów

Filary były wykonywane zgodnie z warunkami technicznymi programu badań. Wilgotność przygotowanej masy glinianej zasypywanej do deskowania wahała się w granicach 11—42%. Ubijanie filarów odbywało się za pomocą ubijaków pneumatycznych o mocy 0,3 kW i częstotliwości uderzeń 200 na minutę. Wysokość zsypywanej warstwy gliny wynosiła 20 cm,' wysokość warstw po ubiciu średnio 13 cm.

Zgodnie z programem badań wykonano 7 serii filarów. Każda z serii składała się z 4 filarów. Jeden z filarów każdej serii miał służyć do orientacyjnych pomiarów wilgotności tworzywa. W czasie wykonywania filarów pobrano 4 serie kontrolnych próbek o średnicy 16 cm w celu określenia wytrzymałości tworzywa na ściskanie w stanie powietrzno-suchym. Poza tym, na podstawie pobranych próbek można określić, czy' przygotowane do ubijania partie gliny były właściwie odchudzane. Wyniki badań próbek kontrolnych pobieranych w trakcie wykonywania filarów są podane w tabl. 18.

Stopień zagęszczenia tworzywa glinianego w filarach był kontrolowany tylko na podstawie zmian objętości poszczególnych ubijanych warstw gliny. Wysokość każdej usypanej w deskowaniu warstwy gliny wynosiła przed zagęszczeniem dokładnie 20 cm, natomiast zagęszczenie warstwy uznano za właściwe, jeżeli wysokość tej warstwy