Untitled Scanned 05 (13)

wym, kimś bardzo bogatym (np. posiadaczem dużego stada bydła, a dziś właścicielem łub udziałowcem dobrze prosperującej firmy), bycie kimś wpływowym w swoim społeczeństwie (najlepiej wodzem, królem, prezydentem, ministrem), bycie kimś sławnym (np. znachorem, artystą, showmanem, sportowcem).

Ci mężczyźni, którym przypadły w udziale wymienione role i przywileje społeczne, stawali się zwykle poligi-niczni. Ponieważ mężczyzn i kobiet rodzi się mniej więcej po równo, wpływowi mężczyźni, mający więcej niż jedną żonę, powodowali, że mężczyźni niewpływowi nierzadko pozostawali bez żony. Tym drugim pozostawało posiadanie kochanek, jednak to mogło nie być łatwe. Najczęściej ci bez żony skrzykiwali się i szli walczyć z sąsiednimi ludami, by sprowadzić sobie kobiety. Praktykowano także inne rozwiązanie. Mężczyzna, który miał kilka żon, godził się na to, by mężczyzna bez żony utrzymywał kontakty z jedną z jego małżonek w zamian za pracę na polu, na posiadłości czy za tak lub inaczej rozumianą „służbę”. Jeśli pojawiały się dzieci, to przynależały do męża danej kobiety. Było tak często w Afryce czy na Polinezji i jest jeszcze dziś, choć dziś dużo rzadziej. Taka poliginia przekształcała się często w inny model małżeństwa, a mianowicie w małżeństwo multilateralne. Większość mężczyzn chciała jednak trzymać żony tylko dla siebie.

Istnieje dość prosta zależność mówiąca, że im wyższa pozycja społeczna mężczyzny, tym większe prawdopodobieństwo, że będzie miał więcej niż jedną żonę.

Było tak na przykład w starożytnej Europie. O Germanach Tacyt pisze, że są wśród nich tacy, którzy „więcej żon pojmują [...], dlatego że z powodu dostojeństwa rodu często są o związki nagabywani”⁵. „Są o związki nagabywani” znaczy, że są już żonaci, ale inni (tj. głównie rodzice kobiet) chcą, by mieli kolejną żonę (ich córkę). „Dostojeństwo rodu” znaczy, że osoby bikie cieszyły się wpływami społecznymi, politycznymi i gospodarczymi. O pozostałych, tj. mniej wpływowych Germanach Tacyt pisze, że „prawie jedyni wśród barbarzyńców |/ terenów północnej Europy] „zadowalają się jedną żoną”⁶.

11 (iermanów występował zwyczaj dobierania kolejnych żon. Niekiedy kobiety same wolały być drugą czy trzecią żoną bogatego Germanina niż pierwszą biednego, ale nie zdarzało się to e/ęsto, zwykle był wywierany na nie jakiś nacisk.

Żony danego mężczyzny mogą mieszkać w jednym domu lub w oddzielnych domostwach. Na przykład u Tonga / A t ryki panuje zasada: „Każda żona ma swój własny dom”⁷, każda żona ma też swoje poletko, które otrzymuje od męża. 1 Iprawia je na swoje potrzeby i na potrzeby swoich dzieci. Jeśli żony mieszkają w jednym domostwie, to każda z nich ma oddzielne pomieszczenie, w którym przebywa ze swoim dzieckiem. Jest tak dziś np. w Egipcie⁸.

W niektórych społeczeń stwach dopuszczana jest prawnie tylko monogamia, ale w sytuacjach wymagających innego rozwiązania, połiginia jest czasowo praktykowana. Przykładu dostarczają starożytne Ateny. Według Diogenesa Laer-tiosa „Sokrates miał dwie żony równocześnie. A przyczyna tego miała być taka, że w Atenach, zdziesiątkowanych przez wojny, ażeby powiększyć liczbę ludności ustanowiono prawo, iż każdy obywatel może oprócz żony prawowitej, legalnej, obywatelki ateńskiej, mieć jeszcze drugą, najlepiej też obywatelkę ateńską. Zgodnie z tym prawem miał postąpić Sokrates”⁹.

Szło o powiększenie liczby wolnych obywateli. Każdy mężczyzna mógłby spłodzić dowolną liczbę dzieci z niewolił icą lub z mieszkanką Aten przybyłą skądinąd, jednak tu szło o dzieci w pełnym sensie obywatelskie. Sokrates chętnie stosował się do praw ateńskich, więc i w tym przypadku nie musiało mu to przyjść z trudem.