zabawy przyrodnicze1

VII

Zabawy

o tematyce przyrodniczej

W procesie poznawania przyrody przez dzieci w wieku przedszkolnym uleży uwzględnić konieczność zastosowania zdobytych wiadomości i umiejętności w nowych sytuacjach, w toku różnorodnych zabaw. Niektóre ich przykłady zawarłam w rozdziałach III i IV. Ze względu na znaczenie zabawy dla dzieci przedszkolnych omawiam ją szerzej w tym rozdziale. W działalności zabawowej w omawianym okresie wyróżnia się charakterystyczne grupy zabaw: manipulacyjne. konstrukcyjne, tematyczne, dydaktyczne i ruchowe.

Zabawy manipulacyjne wynikają z potrzeby badawczej dzieci. W stosunku do obiektów przyrodniczych mogą przybierać pozytywny lub negatywny charakter. Do akceptowanych przez nauczycieli zabaw zaliczyć można te. do których dzieci wykorzystują suche rośliny i ich części: owoce, liście, gałązki. Dzieci mogą wówczas zaspokajać swoją ciekawość lub .badać** przydatność obiektów do zabaw konstrukcyjnych.

Obserwuje się również wśród dzieci zabawy z wykorzystaniem żywych roślin i zwierząt. Wynikają one na ogól z nieznajomości zasad współżycia z przyrodą, jak i błędnego rozumienia pewnych zjawisk przyrodniczych. Dzieci uważają, że nie robią nic złego, gdy np. -niedobrym muchom", -szkodnikom" wyrywają skrzydła, odnóża.

Zabawy konstrukcyjne występują w powiązaniu z zabawami manipulacyjnymi. Dzieci mogą wykorzystywać w nich materiał przyrodniczy i łączyć go z innymi rodzajami tworzywa do wykonywania np. postaci (jesieni. Hatabały. ptaków), kompozycji płaskich (kwiatowych koszyczków ozdabianych suchymi owocami i płatkami kwiatów) i przestrzennych („tortów" ozdabianych owocami, nasionami i listkami). W trakcie tych zabaw nauczycielka może poprosić dzieci, aby określiły dany element przyrodniczy, np. jego kształt, wielkość, budowę, nazwały roślinę, z której on pochodzi. porównały z innym elementem.

Zabawy tematyczne są najczęściej związane z życiem zwierząt. W. Dyner (1983) obserwował 8 rodzajów tego typu zabaw w przedszkolu. Ważne znaczenie dla dzieci odgrywają w zabawach tematycznych rekwizyty. Dlatego należy dostarczać im kukiełek, masek postaci, które wiązać się będą z realizowanym tematem. Rekwizyty mogą również wykonywać dzieci przy pomocy nauczycielki.

Zabawy dydaktyczne polegają na wykonaniu określonego zadania. Do ich realizacji przedszkolaki wykorzystują wiadomości zdobyte w czasie obserwacji obiektów i zjawisk przyrodniczych. Do tych zabaw