Zasady Wykładni Prawa L Morawski0

H ■

Zasady wykładni prawa ■

charakter incydentalny i to też zasadniczo różni obecne orzeczenia interpretacyjne TK od dawnych uchwal TK ustalających powszechnie obowiązującą wykładnię ustaw (por. cyt. wyżej wyrok TK z 8 maja 2000 r.). Wskazać jednak należy, że instytucja mocy powszechnie wiążącej wykładni TK w trybie art. 190 budzi wiele wątpliwości¹ i została zakwestionowana w niektórych orzeczeniach SN². W moim przekonaniu de lege łata spór o status orzeczeń interpretacyjnych TK jest nierozstrzygalny i można co najwyżej de lege ferenda wysuwać takie lub inne propozycje jego rozwiązania. Wskazać jednak należy, że instytucja orzeczeń interpretacyjnych nie jest czymś osobliwym dla polskiej praktyki konstytucyjnej, spotykamy ją bowiem w wielu krajach, a za jej utrzymaniem przemawiają ważkie względy praktyczne. Najważniejszy z nich to wzgląd na jednolitość orzecznictwa sądowego oraz zapobieganie interwencjom legislacyjnym tam gdzie mogą one zostać zastąpione przez wskazanie właściwej wykładni przepisu.

Innym przykładem wykładni legalnej są uchwały S.N. rozstrzygające rozbieżności co do wykładni prawa (art. 60 ustawy o SN z 23 listopada 2002 r.)^ń. Zgodnie z art, 61 § 6 uchwała składu całej izby oraz uchwały składów większych z chwilą ich podjęcia uzyskują moc zasad prawnych, o nadaniu mocy zasady prawnej może też postanowić skład 7 sędziów. Na gruncie obecnego stanu prawnego, podobnie zresztą jak poprzedniego nie jest jasne, czy uchwalone przez SN zasady prawne mają moc wiążącą. Przeważa jednak pogląd, że nadanie uchwale SN mocy zasady prawnej „powoduje związanie składu sądzącego SN dokonaną wykładnią” (wyrok TK z 28 stycznia 2003 r., SK 37/01, OTK-A 2003/1/3, por. też postano-

1

   Por. na ten temat m.in, A. Józefowicz, Orzeczenia interpretacyjne TK, „Państwo i Prawo” 1999/11; J. Trzciński, Orzeczenia interpretacyjne TK, „Państwo i Prawo” 2002/1; Z. Cze-szejko-Sochacki, Wykładnia w orzecznictwie TK (wybrane zagadnienia), [w:J Studia Juridica Toruniensia, Toruń 2001, s. 68; L. Garlicki, TK a sądownictwo, „Przegląd Sądowy” 1998/1, s. 18, idem, Problem tzw. wyroków interpretacyjnych TK i A. Mączyński, O tzw. wyrokach interpretacyjnych TK, [w:] Teoria i praktyka...

2

   Por. uchwała SN z 3.07.2003, III CZP 45/03; post. SN z 16.07.2003, V CO 20/03; post. SN 7. 6.05.2003, 1 CO 07/03.

^h Art. 60. § 1. Jeżeli w orzecznictwie sądów powszechnych, sądów wojskowych iub Sądu Najwyższego ujawnią się rozbieżności w wykładni prawa, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego może przedstawić wniosek o ich rozstrzygnięcie Sądowi Najwyższemu w składzie siedmiu sędziów lub innym odpowiednim składzie. § 2. Z wnioskiem, o którym mowa w § 1, mogą wystąpić również Rzecznik Praw Obywatelskich, Prokurator Generalny oraz, w zakresie swojej właściwości, Rzecznik Ubezpieczonych.

s » ■ 40 ■ *