Zasady Wykładni Prawa L Morawski8

■ ■ Zasady wykładni prawa ■ ■■

cz. II, poz. 31; wyrok z 8 grudnia 1998 r., sygn. U. 7/98, OTK ZU nr 7/ /1998/118).

Trafnie też podnosi NSA, że wykładni rozszerzającej lub zwężającej nie podlegają definicje legalne „skoro w swej istocie wyznaczają one sposób rozumienia i stosowania pojęć ustawowych” (wyrok NSA z 24 lutego 2004 r., III SA 391/02, POP 2005/1/20'). Nie wolno też uzupełniać w drodze wykładni tych regulacji, w których wyliczenie podane przez normo-dawcę ma charakter zamknięty (postanowienie SN z dnia 13 czerwca 2007 r., VKK 15/07, LEK nr 299219). Niekiedy nakaz wykładni literalnej może wynikać z specyficznych cech określonych pojęć lub instytucji. Jak wskazuje TK pojęcia ilościowe, matematyczne muszą być interpretowane ściśle (uchwała TK z 13 lutego 1996 r., W 1/96, OTK 1996/1/7; wyrok TK z 24 listopada 2003 r., K 26/03, OTK-A 2003/9/95). Podobnie - jak argumentuje SN - z istoty instytucji immunitetu poselskiego wynika, że odnoszące się do niego przepisy nie mogą być interpretowane ani zwężająco, bo mogłoby to utrudniać posłom wykonywanie ich funkcji ani rozszerzająco, bo stanowią wyjątek od ogólnych zasad odpowiedzialności karnej (uchwała SN z 16 lutego 1994 r., I KZP 40/93, OSNKW 1994/3-4/18).

Należy jednak stanowczo podkreślić, że obowiązek wykładni literalnej pewnych przepisów oczywiście nie wyklucza stosowania metod wykładni systemowej lub funkcjonalnej w sytuacji, gdy wykładnia językowa nie rozstrzyga wątpliwości związanych z danym przepisem (tak w odniesieniu do ulg i zwolnień podatkowych NSA w wyroku z dnia 15 maja 2007 r., I FSK 656/06, LEX nr 344987) lub gdy ze względu na szczególne okoliczności określone w regułach odstępstwa należy odstąpić od sensu językowego przepisu.

4. Wykładnia rozszerzająca

W odniesieniu do zasad stosowania wykładni rozszerzającej orzecznictwo i doktryna rozwinęły niezwykle bogaty zestaw reguł. Na ich czoło niewątpliwie wysuwa się zasada życzliwej interpretacji wszystkich praw i wolności obywatelskich, a więc zasada, że wszystkie prawa i wolności obywatelskie mogą być interpretowane rozszerzająco, natomiast wszelkie ograniczenia tych praw i wolności ściśle lub nawet zwężająco. Jak trafnie argumentuje TK: „W demokratycznym państwie prawa jest bowiem zasadą, iż wszystkim obywatelom przysługują prawa i wolności obywatel-

* ■ 198 mms