Zatrunienie pracownicze i niepracownicze (18)

1

[ ] SffDaCKI UNICOaRSVT0T TRZ6CISGO CDI6KU

3. Urlopy pracownicze

3.1.    Prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego

Prawo do corocznego, płatnego i nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego jest jednym z najważniejszych praw pracowniczych, z którego pracownik nie możemy zrezygnować.

3.1.1.    Jak obliczyć, ile przysługuje nam urlopu?

W zależności od stażu pracy przysługuje nam urlop w wymiarze 20 dni (jeżeli pracujemy krócej niż 10 lat) lub 26 dni, jeśli nasze zatrudnienie wynosi co najmniej 10 lat. Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i jego wymiar, wliczamy:

•    okresy poprzedniego zatrudnienia, niezależnie od przerw w zatrudnieniu oraz sposobu ustania stosunku pracy,

•    okres nauki (wlicza się przewidywany programem nauczania czas trwania nauki):

-    zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa - maksymalnie 3 lata,

-    średnia szkoła zawodowa - nie więcej niż 5 lat,

-    średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych - 5 lat,

-    średnia szkoła ogólnokształcąca - 4 lata,

-    szkoła policealna - 6 lat,

-    szkoła wyższa - 8 lat.

Ważne! Okresów nauki nie wolno sumować, zaliczamy tylko jeden z nich, najkorzystniejszy. Doliczając okres nauki, bierzemy pod uwagę wyłącznie okres zakończony uzyskaniem świadectwa, dyplomu itp. Bez znaczenia jest natomiast, czy nauka odbywała się w systemie stacjonarnym, wieczorowym czy zaocznym.

Jeżeli pracownik pracował w czasie nauki wlicza się mu do stażu urlopowego albo naukę, albo pracę, zależnie od tego, co jest dla niego korzystniejsze.

Jeżeli podejmujemy pracę po raz pierwszy, w roku kalendaYzowym, w którym rozpoczęliśmy zatrudnienie, co miesiąc nabywamy z dołu, czyli po przepracowaniu miesiąca, 1/12 przysługującego nam urlopu (1/12 z 20 dni). Prawo do kolejnych urlopów nabywamy w każdym następnym roku kalendarzowym - z dniem 1 stycznia przysługuje nam prawo do całego urlopu na bieżący rok, o ile pozostajemy w zatrudnieniu.

Przykład: Serwacy Wypoczęty, po ukończeniu 30 września 2005 r. szkoły wyższej,

1 października 2005 r. zawarł swoją pierwszą w życiu umowę o pracę ze spółką Y. Umowę zawarto na czas nieokreślony, praca świadczona miała być w pełnym wymiarze czasu. W okresie od 6 października 2005 r. do 31 grudnia 2005 r. Serwacy Wypoczęty był niezdolny do pracy i w związku z tym korzystał ze zwolnienia lekarskiego.

[ ] SfJDGCKI UNKUeRSyrOT trzgcicgo cutgku

Serwacy Wypoczęty nigdy wcześniej nie pracował, w skład stażu urlopowego wejdzie mu więc tytko okres nauki w szkołę wyższej (8 lat). Nie posiada co najmniej 10 lat zatrudnienia, więc urlop należy obliczyć biorąc za podstawę 20 dni. Skoro zatrudnienie w spółce X było jego pierwszą pracą, więc po każdym miesiącu zatrudnienia nabywał prawo do 1/12 urlopu wypoczynkowego (1/12 z 20 dni). Okoliczność, że faktycznie przepracował tylko 5 dni, a później przebywał na zwolnieniu lekarskim, nie miała znaczenia w kwestii urlopu, który powstaje z racji pozostawania w stosunku pracy, a nie z racji efektywnego zatrudnienia. W 2005 r. Serwacy Wypoczęty nabył prawo do 5 dni urlopu wypoczynkowego (1/12 z 20 dni = 1,66 dnia urłopu za 1 miesiąc pracy; Serwacy pracował 3 miesiące; 1,66 dnia za miesiąc pracy mnoży się przez 3 miesiące, co daje 4,98 dnia, co z kolei zaokrągla się w górę - w efekcie daje to 5 dni). Z dniem 1 stycznia 2006 r. uzyska prawo do całego urlopu, w wymiarze 20 dni.

Zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy uprawnia do urlopu proporcjonalnego do wymiaru zatrudnienia, np. pracując na 1/ 2 etatu nabywamy urlop wynoszący 10 lub 13 dni (1/ 2 z 20 lub 26). Niepełny dzień urlopu zaokrąglamy w górę, do pełnego dnia. Obliczony w ten sposób urlop nie może jednak przekroczyć odpowiednio 20 i 26 dni. W sytuacji, gdy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu ustaje stosunek pracy w trakcie roku kalendarzowego, pracownikowi przysługuje urlop:

•    u dotychczasowego pracodawcy - proporcjonalny do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze; tak samo postępuje się w przypadku pracownika powracającego do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego po trwającym co najmniej 1 miesiąc okresie urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego, odbywania zasadniczej służby wojskowej lub jej form zastępczych, okresowej służby wojskowej, przeszkolenia wojskowego albo ćwiczeń wojskowych, tymczasowego aresztowania, odbywania kary pozbawienia wolności oraz nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy;

•    u kolejnego pracodawcy - w wymiarze:

-    proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego -w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego;

-    proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym - w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego.

Ważne! Jeżeli pracownik wykorzysta! cały przysługujący mu w danym roku urlop u dotychczasowego pracodawcy, kolejny pracodawca nie udzieli mu urlopu w tym roku.

Przy ustalaniu wymiaru urlopu proporcjonalnego w powyższy sposób kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi (1/12 z 20 lub 1/12 z 26 dni). Niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę - do

37