Zdjęcie0207 (2)

w imponującą dziecku postać dorożkarza, strażaka czy lotnika, tj. tego kim chciałoby ono byc. Czasami te wczesne ideały dzieciństwa realizują się w' dalszym życiu przy wyborze zawodu. W następnym okresie rozwoju dziecko szkolne odróżnia rzeczywiste od zmyślonego, wyrasta z bajek i zabaw iluzyjnycb, ale w warstwie biologicznej, rozwijającej tię w dalszym ciągu, pojawiają się juz inne formy zabawowe, jak zabawy i gry ruchowe, zręcznościowe, gimnastyka, musztra, tańce, sport, turystyka, które śluzą do podsycania żywotności, energii i zdrowia organizmu, lecz coraz częściej mają funkcję rozrywkową, a me kształcącą i rozwojową jak zabawy dziecka przedszkolnego. Zabawa ta jednak może wyrodnieć i dziczeć, jeśli nie jest kierow ana przez wychowawców Trzeba więc dzieciom podsuwać wartościowe tematy, by się nie bawiły w pijanych, nawet trzeba baw k się razem z rami. a me bawić mc dziećmi, oczyszczać baśnie Indowe z duchów i upiorów’, aby data przez bajkę nabywały pojęć moralnych, co jest dobre (pracowitość, dobroć dla zwierząt u Kopciuszka) i co jest zle. a me ulegały przerażeniu i lękom, które mogą zaszkodzić zdrowiu nerwowemu

b) Druga forma życiowa dociekania w warstw* psychologicznej jest mniej opracowana teoretycznie, ponieważ często sędzi mc że nauka i zajęcia praktyczne w domu i w szkole zajmują miejsce zabawy w ży ciu dziecka szkolnego. Zdam ssę jednak, że zorganizowana systematycznie nauka szkolna i rajęca praktyczne mogą me pociągać ucznia, mc interesować go. stają się więc bezużyteczne w rozwoju, jeżeli właśnie dziecko nie powiąże własnego zainteresowania z przedmiotami szkolnego nauczania. W szkole hertwumbij. jak pamiętamy. zaistniała taka sytuacja, a praktycznie biorąc nauka była wtłaczana zgodnie z programem, przy biernej postawie ucznia, pod przymusem stopm i kar cielesnych, do werbalnego upunęum podawanego materiału Działo się to wbrew teoni samego Her barta, który wprowadził do nauczania pojęcie zainteresowania (intern empiry; iaj spekułatywny. estetyczny, życzliwości dla drugiego człowieka, mteres yołeczny i religijny)i nawoływał do budzenia w uczniach wielostronnych amtcrrtow an Przeciwnie nowa szkoła Dcweya i jej progresjrwuia pedagogiczny stawiały na samorzutną aktywność dziecka jako właściwą postawę nauczania przez działanie ręczne zgodne z zainteresowaniami dziecięcymi Zainteresowania jednakże mogą być różnorodne, jedne naturalne i samorzutną tak u Deweya) lub nabyte i wywoływane (jak w t/kolc herbartowskiej), la lego też problem zainteresowań sam przez    —uwy

_czn0iei nauczania, ponieważ trzeba najpierw starać się wprowa-^skUł«amorzutne zainteresowania dziecka w mury szkolne, jednakże bez Kłowego infantylizmu i walki z rozwijaniem rozumu i wiedzy ludz-* _w go wpadła skrajna szkoła nowa zwalczająca intclektuałizm mo-_mi_ny Herbarta Można to uczynić albo przez uzgodnienie programu nauki i zajęć praktycznych z budzącym się samorzutnie dociekaniem poznawczym u dziecka szkolnego, albo przez wykorzystanie aktywności jocickaniowej dziecka na lekcjach lub też przez budzenie głębszego dociekania problemowego u dzieci odpowiednią metodą szkolnego nauczania.

Dociekanie więc stanowi podstawę rozwojową skutecznej nauki w szkole, ale sama nauka automatycznie me zastępuje pierwszej formy rozwojowej zabawy w życiu dziecka przedszkolnego Właśnie zabawa przechodząc stopniowo zmiany nasyca się coraz bardziej elementem poznawczym i przemienia się w dociekanie Jest to druga z kolei forma życiowa związana z warstwą psychologiczną, w której rozwój inteligencji i rozumności dziecka jako swoistego czynnika osobowościowego wyraża się w ciekawości poznawczej, zwróconej na zewnątrz ku przyrodzie martwej i żywej, ku okolicom kraju i świata, ku technice i wytworom ludzkiej kultury. Dociekanie więc to taka własna aktywność działaniowa i umysłowa dziecka, w której przejawia się potrzeba zaspakajania ciekawości intelektualnej, dotyczącej nie samej zmienności zjawisk, jak przy oglądaniu obrazków w książce czy w filmie, me zjawisk nadzwyczajnych i sensacyjnych, lecz dokładnego zrozumienia rzeczy otaczających i zwykłych pracz drobiazgową znajomość szczegółów i poznanie przyczyny lub sposobu ich działania. Takie dociekanie jako życiowa forma rozwoju wymaga sutej obserwacji wciąż powtarzanej, skupionej uwagi, porównywania i zestawiania ze sobą podobnych rzeczy, grupowania ich i klasyfikowania Dzięki temu kształtują się podstawowe funkcje poznawcze, jak uwaga, spostrzeganie, pamięć, wnioskowanie, inteligencja.

Aktywność dooekamowa dziecka zaczyna się od tworzenia zbiorów, wyraża się w kolekcjonerstwie. Początkiem jego jest jeszcze zbieractwo dziecka przedszkolnego, które dotyczy „skarbów" dziecięcych, jak kolorowe papierki, świecidełka, guziki itp. odpadki, traktowane przez dorosłych jako śmieci Tymczasem kolekcjonerstwo dzieci szkolnych polega na powstawaniu jednolitych już zbiorów, które zaspokajają instynkt posiadania rzeczy na własność i służą do stałego z nimi obcowania. przyglądania się im i dociekania poznawczego ich właściwości.