Zdjęcief4

chodów tych świąt są okolicznościowe wieczornice tematyczne przeglądy filmów i sztuk teatralnych oko. licznościowe rajdy turystyczno-krajoznawcze (np! młodzieżowy rajd szlakiem walk o Wał Pomorski) itp. Przy obchodach niektórych świąt rocznicowych ukształtowali się zwyczaj przesyłania okolicznościowych pocztówek z pozdrowieniami, np. z okazji rocznicy Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej.

W tej grupie świąt odrębny nieco charakter posiada Dzień Czynu Partyjnego. Po raz pierwszy zorganizowany został w 1972 r. jako dzień powszechnej mobilizacji wszystkich członków partii do uczestnictwa w realizacji konkretnych działań społecznych w ramach budownictwa rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego. Obchody tego święta wyrażane są zatem poprzez pracę. Na przestrzeni zaledwie pięciu lat dzień ten uzyskał szeroką aprobatę społeczną i stał się świętem ogólnonarodowego czynu, o czym świadczy m.in. fakt, iż w dniu tym do wykonywania konkretnych prac społecznych smorzutnie włączają się członkowie stronnictw politycznych i organizacji młodzieżowych oraz szerokie kręgi bezpartyjnych. Ukształtowała się także nowa tradycja organizowania różnorodnych imprez artystycznych dla uczestników czynu partyjnego. Jak już powiedzieliśmy, jest to święto stosunkowo młode, ale ma ono swoje odniesienia zarówno w tradycjach naszego trzydziestopięciolecia (np. Miesiąc Odbudowy Warszawy organizowany we wrześniu na przełomie czterdziestych i pięćdziesiątych lat), jak również w tradycjach innych państw socjalistycznej wspólnoty, a zwłaszcza Związku Radzieckiego (np. leninowskie su-botniki).

Ostatnia grupa to tzw. święta okazjonalne. W większości są to święta posiadające charakter symbolicznego akcentowania pewnych wydarzeń i faktów po-

siadających określony związek z aktualnymi procesami naszego życia społecznego i państwowego, np. Dzień Organizacji Narodów Zjednoczonych, Dzień Kosmo-nautyki, Dzień Meteorologii, Dni Ochrony Przyrody i Środowiska Naturalnego itd. Obchody tych świąt nie mają zbyt bogatej oprawy obrzędowej; w tym przypadku jest ona zbędna. Organizowane są w tym czasie problemowe odczyty i spotkania dyskusyjne, w prasie zamieszczane są okolicznościowe artykuły, a w radiu i telewziji audycje. Do grupy tej zaliczamy jednak i takie święta, które posiadają już bogatą tradycję, ukształtowaną jeszcze w poprzednich epokach historycznych, jak np. Święto Morza czy Święto Ludowe.

Tradycyjnie już rokrocznie w trzeciej dekadzie czerwca obchodzimy Dni Morza, a w ich ramach także święta związane z poszczególnymi morskimi zawodami; jak; Dzień Rybaka, Dzień Stoczniowca, a od 1951 r. również Dzień Marynarki Wojennej (ostatnia niedziela czerwca). Z tym ostatnim świętem związany jest zwyczaj organizowania co 5 lat (każdego roku zakończonego liczbami 0 i 5) morskiej parady wojskowej w Gdyni.

Obyczaj świętowania Dni Morza nie ma w Polsce zbyt długiej historii, ale jego rodowód opiera się na prasłowiańskich jeszcze tradycjach świąt wodnych zwanych sobótką lub kupalnocką. Obchodzone one były w okresie letniego przesilenia słońca, tj. w najkrótszą noc roku, przypadającą 21—22 czerwca. Z obchodami sobótki związane były rozliczne zwyczaje i wróżby. Długo w noc płonęły wówczas ogniska nad brzegami wód, po falach rzek płynęły symboliczne wianki i głośnym echem odbijał się gwar wesołych zabaw. Do tych właśnie tradycji .nawiązała w 1931 r. ówczesna Liga Morska i Kolonialna organizując tzw. dwutydzień LMiK, która to impreza już w 1932 r. uległa prze-

1 — Polski rok obrzędowy

97