IMG03

340 • Taraksippos

dę szczęścia moż© trwać jedną chwilę. Zwrot „OQrodv Tantala” oznaczał coś, co nie istnieje, „męki Tantala” zaś to niemożność zaspokojenia głodu i pragnienia. Znana jest także opowieść o tym, jak -> Pandareos wykradł złotego psa ze świątyni Zeusa i dał go na przechowanie T. Kiedy Zeus wysłał Hermesa, żądając zwrotu cudownego psa, T. wyparł się wszystkiego. O zwrócenie psa prosił też Pandareos, ale również na próżno. T. stwierdził, że o niczym nie wie. O karze T. wspomina Homer w —> Odysei (pieśń XI, w. 582 n.). W Powrotach Hagiasa z Trojzeny (VII/VI w. p.n.e.) oraz w tragedii Sofoklesa Tantal występował również król Sipylos, oba dzieła zaginęły. • W starożytności Polignot (malarz grecki działający w V w. p.n.e.) namalował Zejście Odyseusza do Hadesu, gdzie na jednym z fragmentów dzieła znajdowała się Męka Tantala. W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie są miedzioryty Strącenie Tantala do Tartaru H. Goltziusa (1588, kolekcja Rehdigerana z Wrocławia) i Tantal B. Picarta (1710). Patrz także Niobe, Stymfalos.

Taraksippos (‘postrach koni’), —> demon nawiedzający —» hipodrom w —»Olimpii. W pobliżu zakrętu, gdzie usytuowany był ołtarz, płoszył konie uczestniczące w wyścigu. Z demonem tym związanych jest kilka mitów. Jedna z wersji utrzymuje, że T. to dusza Dameona, syna Flejusa, uczestniczącego w wyprawie -» Heraklesa przeciw —» Au-giaszowi. Dameon w wyprawie tej został zabity wraz z koniem przez Kteatosa, a następnie pochowany w tym miejscu hipodromu, gdzie zginął. Inna wersja podaje, że jest to dusza —»herosa Ischenosa, złożonego w ofierze celem położenia kresu głodowi. T. miał być również Alkato-os, syn Portaona, zabity przez —»Ojnomaosa, gdy starał się o rękę —> Hippodamei. Rozważniejsi Grecy utrzymywali, że w pobliżu ołtarza rosło drzewo wawrzynowe, którego cień płoszył konie. Hipodrom koryncki nawiedzał inny T., był on duszą herosa —> Glaukosa, którego zjadły własne konie.

Tarpeja, córka Spuriusza Tarpejusza, strzegącego rzymskiej warowni na -» Kapitolu. Zakochała się we wrogu, władcy —» Sabinów, -» Tatiuszu, który napadł na Rzym, ponieważ Rzymianie uprowadzili im córki. Spodziewając się, że Tatiusz ją poślubi, w odpowiednim momencie otworzyła bramy miasta. Zdrada T. umożliwiła Sabinom atak na Rzym. Król nie dotrzyma! obietnicy, co więcej, rozkazał żołnierzom zmiażdżyć T. tarczami. Jej imię nosi Skata Tarpejska, strome zbocze rzymskiego wzgórza Ka-

Tejrezjasz • 341

pitol. Zrzucano z niej przestępców po udowodnieniu im winy. Patrz także Romulus.

Tartar, najniższa, mroczna część —»Hadesu, otchłań budząca lęk bogów (oraz bóg tej otchłani). Otoczona była spiżowymi wałami oraz rzeką —> Pyriflegeton. Już u Hezjo-da (—» Teogonia, w. 116 n.) T. był upostaciowany: zjawił się na początku powstawania świata wraz z —> Gają i —» Erosem; z Gają spłodził stugłowego —» Tyfona i —» Echidnę. Później w T. umieszczano przestępców. Tu zamknął —» Zeus —>tytanów oraz tych, którzy obrażali bogów, np. —> Syzyfa, —» Tantala, —> Titiosa. Metonimicznie T. nazywa się władcę zaświatów —» Hadesa. Patrz także cyklopi, Danaidy, Enkelados, giganci, Gyges, hekatonchejro-wie, Hypnos, Japet, Kojos, Kronos, Nyks, Prometeusz, Somnus, Uranos.

Tatiusz (Titus Tatius), władca —» Sabinów, jednego z najstarszych plemion w środkowej Italii. Wyruszył na Rzym, kiedy Rzymianie, uciekając się do podstępu, porwali kobiety sabińskie (tzw. porwanie Sabinek). Zdrada —» Tar-pei, córki Spuriusza Tarpejusza, która zakochała się w T., ułatwiła Sabinom wtargnięcie do miasta. Wkrótce obie strony, Rzymianie i Sabinowie, pogodziły się i —> Romulus z T. wspólnie zarządzali królestwem. Po kilku latach sabiński władca został zamordowany w Lawinium, a Romulus wyprawił mu pogrzeb. Patrz także Flora, Luna, Sol. Taumas, syn —» Pontosa i —> Gai, który z —»okeanidą —> Elek-trą spłodził piękną —»Iris (Irydę) i obrzydliwe —» harpie. Bóstwo morskie, opiekujące się zjawiskami przyrodniczymi na morzu.

Tauryda, miejscowość na Krymie, gdzie znajdowała się świątynia —»Artemidy. Przeniosła tu bogini łowów córkę Agamemnona —> Ifigenię, ratując ją od złożenia w ofierze przez jej ojca w zamian za pomyślne wiatry na morzu. Historię Ifigenii jako kapłanki bogini Artemidy w T. przedstawił Eurypides w tragedii Ifigenia w kraju Taurów (między 413 a 409 p.n.e.). Patrz także Elektra, Orestes, Toas. tebańscy Dioskurowie patrz Amfion i Zetos Teja, córka boga niebios —> Uranosa i bogini ziemi —» Gai. Jej mężem był —»tytan —> Hyperion, urodziła mu troje dzieci: boga słońca —> Heliosa, boginię księżyca —» Sele-ne i —> Eos (‘jutrzenkę’). Patrz także kerkopi.

Tejrezjasz, syn —> nimfy Chariklo i Euerosa. Wieszczek te-bański, jeden z najsłynniejszych w starożytności. Ojciec wróżki —» Manto, matki wieszczka —> Mopsosa. Pewnego razu T. ujrzał —»Atenę w kąpieli, za co został przez nią