DSCF6186

mmmmm

Enfomo/o,

fh

°W

l

Morfologia owadów

65

K

**ii-*i

•fil;

/y/

V’

• O*

l » « l -A

G

J? _ „ _si)ikoskBS#li Mi«' NęijJ i

** !    ^{1110 3} "'^ięcci "<*%

^{u lych ow}*3

5^ „₅|# I# l#v i 7-8 simifa Z kolei u chi^ _W(ifc«#»sKS-?wsifc'^Ms“^,6'^v' I Scfiineni odwloką m hard/o zbliżoną budowę do segmentu %

iBu.imjcfak. FI# ^K slcrnilcnl ^^am *¹ obu ^ Moną toiną (ptoralą) (tyc. 24). Przeważnie na Monach late, ralnycli każdego segmentu mieści się para pr/etchlinek (stigtna^, Moąą one występować również na tergicie lub siemicie. Stopią rozwoju letąk stemitu i błony laieralnej segmentu może być bar. dzo zróżnicowany i decyduje o kształcie odwłoka (ryc. 24). Pro. skrzydle (OnłwpiiTd). błonko^rzydle i ważki (Odonahi) mają odwłok cylindry czny . I prostoskrzydły ch błony lateralne są bardzo dobrze rozwinięte. Błonkoskrzydłe mają wypukły tergit i sternit a błony toinę są ukryte między nimi. U ważek występuje duży,

ypukły tergit. który zachodzi na Mony lateralne. Sternit jest prze*

' |ięiy^vv kierunku środka segmentu i tworzy wklęśnięcie, Odwłok ' .,,/czony mają pluskwiaki różnoskrzydlc (llelempiera) i chrząsz-,_;t. U pluskwiaków płaski tergit łączy się 1 większym, wypukłym ^l^_rniiem za pomocą hlon latcralnych. Błony te są mniejsze niż _g prostoskrzydłych. Chrząszcze mają również płaski tergit i wypukły .,_cntit. przy czym Mony lateralne przesunięte są w kierunku grabie-_nVViii. U muchówek występuje odwłok wypukły, w którym duży. .pity tergit zachod/i równocześnie na Mony lateralne i sternit. pasami u niektórych owadów, np. u samic termitów (Isoptera) i ntró-_vc| (l-orimi) odwłok może się rozciągać silnie dzięki rozciąganiu j, i>|on stawowych, łączących poszczególne segmenty. Objętość ^_vvłoka /większa się wtedy kilkakrotnie.

Segmenty odwłoka połączone są pomiędzy sobą błonami Iłowymi (międzysegmentalnymi). Błona stawowa tworzy się _v lyinej części segmentu i jest ukryta pod tergitem i stemitem. Skłe-,-Yiy segmentu przedniego zachodzą na skleryty segmentu tylnego _xv jednakowy sposób zarówno po stronie grzbietowe, jak i brzusznej, powstaje w ten sposób teleskopowa budowa odwłoka. U niektórych owadów, np. u czerwców (Coccoidea), segmenty odwłoka zrośnię* _{le s}ą w jedną całość. Z kolei odwłok zupełnie miękki, pozbawiony sklerytów występuje u samic wachlarzoskrzydłych (Strepsiptera).

Odwłok może łączyć się z tułowiem stawowo i wtedy zachowuje swoją ruchliwość lub zrasta się nieruchomo z zatułowiem, jak u skorków (Dennaptera), wojsiłek (Mecoplera), motyli, muchówek i błonkoskrzydłych.

Na odwłoku nie występują odnóża, natomiast na VIII i IX segmencie znajdują się zewnętrzne narządy płciowe (ryc. 25). U samic na VIII i IX segmencie mieści się pokładełko (terebra, ovipo-sitor), a u samców na IX segmencie narząd płciowy. Segmenty te nazywane są płciowymi lub genitalnymi. Segmenty znajdujące się przed nimi, czyli segmenty l-VII określane są jako pregenitałne, natomiast segmenty położone za segmentami płciowymi, czyli X i XI - postgenitalne. Dobrze rozwinięte segmenty postgenitalne występują u owadów niżej uorganizowanych, a u owadów wyżej uorganizowanych bardzo często ulegają silnej redukcji. Na ostatnim segmencie znajduje się otwór odbytowy (anus).

U ważek segment XI zachował kształt pierścienia i jego tergit nosi nazwę płytki odbytowej - epiproktu (epiproctiim), a stemit

błony stawowe

zewnętrzne narządy płciowe

epiprokt

Hhk!