DSCF6228

B<k^owu | typy komo<"ek

♦kłowych (wg SiioĄgras-*au * C ?S t B»e|-8łjwko,

> 4^1    -A. - biretowa |al«

mocłłowki. B — fa/o s«a-raiictaka. C - j-a^o bicłfn-ka. D — o płoskw uka.

C - »a*o

F - kwo stonki. G — jajo rcJrocy H —    smietki

kapuKAM^. I — młkropr-le. 2 — chonon. 3 — osłona iókkoM a. 4 — ta<Jro.

S — fóltkui

A

E

C

c

liście składają jaja. Takie liście stanowią pokarm dla

*^3ł~^vv- Grgebacłowałe (.S/>Aec'ń/«łt») w specjalnie pr/.voiw™..

oruutuca-nieparka tuw<* rur-ta ćf*śpctr~J. Karaczany ' modlisiki t ^ł.&«/c»deu) składają jaja cło tzw. ooleki (oorAec_a) », sułki utworzonej / w ydzielin gruczołów dodatkowych samic.

komórka jajowa (ryc. 51 > otoczona jest zewnętrzną osłonką, ^l2W- chononem. który jest wytworem nabłonka folikularnego sa-^m,cy- Osłonka jajowa może być gładka, żeberkowana. siateczko-^waŁa- podłużnie bruzdow ana, jamkowala lub mieć bardziąj złożona strukturę. Na pow ierzchni jaja mieści się szereg otworów. Są to mikropyle (m/m^n-Ze), przez które wnika plemnik, kanaliki, przez które dostaje się pow ietrze, oraz hydropyle ( hydnopyle). przez które wnika woda do wnętrza jaja- Pod chononem znajduje się właściwa błona jajowa, tzw . osłona żółtkow a {membrana \ itcrllinu). która oracza cytoplazmę (oopśazmaj, jądro i deutoplazmę <deutoptasma). ^cz> *¹ żółtko. Żołiko stanowi pokarm dla rozwijającej się larwy. Po-^nat*^l° ^u niektórych ow adow mogą wy stępow ać pod chononem do-_wój owadów

f*0*

dtO*

W komórkach jajowych często znajdują się symbiotyczne pochodzące z jajników samic. owadtSw mogą mieć różnorakie kształty (ryc. 51 ). Przeważ-okrtS*®*^l,b owalne, ⁿP ti chrząszczy i motyli. Mogą być również ^ ,_OIlC. np. u szarańczy wędrownej (Locusta migraiorla) i muchó-ykoliste, np. U sówkowatych (JVoctuidae), butelkowate, np. .j dziennych i muchówek, beczułkowate, np. u pluskwiaków a '* ^Jdrych motyli, fasolowate. np. u pluskwiaków, bochenkowate. ' o strzygoni choinówki (.Ponolis flammae). i inne. Czasami jajo mieć wieczko, np. u niektórych pluskwiaków, trzonek lub ło-i. u złotooków ( Chrysopa )

cienkie osłonki, które zanikają w trakcie wykształcania się

Jk«

koliszków ( Psy U o i de a ).

Komórki jajowe są przeważnie białe lub zielonkawe, ale mogą ^ pyć czerwone, niebieskie lub żółte. Jaja składane do tkanki roślinnej lub do gleby, są najczęściej białe.

Rozmiary komórek jajowych mogą być bardzo różne. U niektó-fych mszyc i przylżcńców (Thysanoptera) ich długość wynosi jedy-j_e 0.02-0,03 mm, natomiast u prostoskrzydłych mogą osiągać do ]0 mm długości. Jaja wielu owadów mają zdolność wchłaniania wody ze środowiska zewnętrznego, przez co zwiększają swoją objętość oraz gęstość. Na przykład jajo kałużnicy czamozielonej (Hy-Jrous pireus) wydłuża się o 1,2—2,25 mm. jajo szarańczy wędrownej po złożeniu zwiększa masę o 52-82%.

Liczba składanych jaj jest cechą gatunkową i u większości owadów wynosi od kilku do kilkuset. Mszyce składają kilka jaj, pchły (,Siphonaptera) — kilkanaście, stonka ziemniaczana (Leptinotarsa de-cemlineata) średnio od 600 do 800, owocówki (Cydia) i śmietkowa-te (Anthomyiidae) około IOO. bielinek kapustnik (Pieris brassicae) około 600, pszczoła miodna (Apis mellifera) około 50 OOO. Królowa mrówki z rodzaju Anonima może w ciągu miesiąca złożyć nawet 5 min jaj. Królowa term i tó w (Jsoptera') składa tysiące jaj dziennie, a w ciągu życia nawet kilka milionów, bo może żyć nawet do 50 lat.

4.2. Ontogcncza

rozwój osobniczy, oncogeneza

Rozwojem osobniczym, czyli ontogenezą, określa się wszelkie zmiany ilościowe i jakościowe, jakie zachodzą od komórki jajowej do śmierci owada. Rozwój osobniczy jest zjawiskiem ciągłym, ale