gender001

t‘v'vrr;

Wl

Kino, kobieta i...

5

Co to jest: feminizm, seksizm, fallocentryzm? Geneza, inspiracja i główne tematy feministycznej teorii filmu , a także hollywoodzki obraz kobiety...

Feministki

kinie

2 faktu, iż kobiety piszą na temat filmu, niezależnie od uprawianych przez nie form wypowiadania się. nie wynika jeszcze feministyczny dyskurs o kinie, bądź feministyczna teoria filmu. Wprawdzie teksty autorek różnego autoramentu oceniane są często jako "męskie* lub "kobiece*, lecz wynika to z punktu widzenia ostro zwalczanego przez feministki. W myśl tego punktu widzenia, wypowiadanie się jako takie jest równoznaczne z przyjęciem męskiej perspektywy, a kobiety, które chcą wziąć udział w dyskursie potrafią się do tego wymogu dostosować. W opozycji do takiego, w istocie niez-różnicowanego płcią, dyskursu funkcjonuje wypowiadanie się "kobiece" • rodzaj paplaniny, powie rzchownej, sentymentalnej, pozbawione; istotnego znaczenia. Otó2, zdaniem feministek, jest to taki dyskurs, który mężczyźni identyfikują jako kobiecy, a kobiety przez nich zdominowane. podporządkowując się przewidzianej dla nich roli. posłusznie zajmują pozycję kulturowo rozpoznaną jako "kobieca*.

Tak pojmowane "kobiece* pisanie (o kinie bądź o czymkolwiek innym) nie jest identyczne z dyskursem feministycznym, co więcej, feministki odżegnują się odeń kategorycznie.

Cóż zatem jest dyskursem feministycznym, skoro już wstępnie określiliśmy, że nie jest nim po prostu /szelkie kobiece pisanie? Feministyczne wypowiedzi o kinie (a niekoniecznie muszą to być teksty wyłącznie kobiece, choć nie słyszałam by ktokolwiek nazywał "feministą" mężczyznę, sympatyzującego z tym ruchem, a są i tacy) mają u swego podłoża mniej lub bardziej aktywny akces do społecznego ruchu wyzwolenia kobiet, który aczkolwiek nie jest zja wiskiem nowym (przypomnijmy sufraźystki). szczególnie zintensyfikował się w latach siedemdziesiątych. Feminizm - chociaż jego zorientowanie na problemy kobiet jest elementem wyróżniającym go wśród innych nurtów - przynależy do szerokiego frontu mchów o charakterze zasadniczo kontrkullurowym. alternatywnym. Gromadzi on wszelkie grupy "mniejszościowe". zbuntowane przeciw dominującym modelom kultury, życia społecznego, cywilizacji.

Chociaż traktowanie kobiet jako “mniejszości* może wydawać się nieporozumieniem, gdyż w wielu społeczeństwach, ilościowo r2ecz biorąc. stanowią większość, ale tak właśnie one same rozpoznają swoją sytuację . Zdaniem feministek. kobiety czują się jak uciskana mniejszość. a stosunek do siebie, dominujący w kulturze opanowanej przez mężczyzn, określają mianem "seksizmu*. przez analogię do "rasizmu". oznaczającego ten sam typ uprzedzenia do kogoś, ktc jest inny. a więc gorszy.

Kultura patriarchalna. w której wciąż żyjemy. akceptując oczywisty, biologiczny dualizm płci, kulturowo wyraziła go nie poprzez równie oczywistą opozycję: mężczyzna-kobieta. lecz przez swoistą modyfikację tej opozycji, mężczyzna - nie-mężczyzna. Oznacza to. iż kobieta pojmowana jest nie poprzez istotne, determinujące cechy całej swej osoby, lecz jedynie poprzez opozycję i w odniesieniu do mężczyzn. Metafora "Adamowego żebra* ma swój głęboki sens kulturowy i społeczny. Kobieta nie jest rozumiana jako "pierwotna całość", raczej jako "coś", co wydaje się nie mieć samoistnego bytu i z natury rzeczy przeznaczone jest do tego. by czyjś inny byt dopełniać.

Oto fragment rozmowy zakochanych z I tomu "Duszy zaczarowanej" Rollanda:

-    Wiem, ze mnie chcesz, ale co zamierzasz naprawdę uczynić z twojej Anetki?

-Połowę siebie samego.

-    Otóż vzlaśnie! Dowiedz, się drogi przyjacielu, że nie jestem połową. Ja, twoja Anctka, jestem cała i niepodzielna.

Czy trzeba być feministką, by nie chcieć być