Image00003

6 Od redaktorów

nla jedynie do ujmowania własności deskryptywnych; przeciwnie, zwraca się uwagę, te proces odbioru i przetwarzania informacji polega na nadawaniu im zarówno sensu deskryplywnego, jak i ewaluatywnego, te napawające informacje są więc porządkowane tak z punktu widzenia obiektyw, pych relacji, jakie między nimi zachodzą, jak i z punktu widzenia nadawa, pych im wartości.

Choć poszczególni Autorzy nie posługują się w pełni jednolitą terminologią, co wydaje się do pewnego stopnia związane z poziomem analiz, których dokonują (od poszukiwania podstawowych prawidłowodci funkcjonowania umysłu . por. Trzebiński, do analizy funkcjonowania człowieka w określonych, złożonych sytuacjach społecznych - por. Szmajke, Reykow-ski), to jednak terminologia ta jest utrzymywana w jednej konwencji teoretycznej i wydaje się nawzajem przekładalna. I tak dla określenia najbardziej ogólnej organizacji poznawczej, posiadającej charakterystykę systemową, używa się w pracach, jak się wydaje zamiennie, terminów "System Poznawczy", "Sieć Poznawcza", a także "Umysł". Owa najbardziej ogólna organizacja umożliwiająca nadawanie sensu rzeczywistości tworzy podstawę "Indywidualnego Systemu Znaczeń". Termin ten, używany przez Reykow-skiego, wydaje się bardziej "psychologiczpym" odpowiednikiem techniczne, go terminu "Sieć Poznawcza".

W ramach owej najbardziej ogólnej organizacji wyodrębnia się organizacje niższego stopnia (choć wciąż bardzo złożone) stanowiące reprezentacje poszczególnych fragmentów otaczającej człowieka rzeczywistości, w tym rzecqrwistości społecznej. Reprezentacje te bywają określane w literaturze poznawczej najczęściej jako "Struktury Poznawcze", a także jako "Schematy Poznawcze". Szczególną formą "Schematów Poznawczych" są "Skrypty" i "Reprezentacje Skryptopodobne" (por. Trzebiński). Wydaje się, że używany przez Wojciszke termin "Wiedza" ("Wiedza nagromadzona w wyniku przeszłych doświadczeń") zbliżony jest znaczeniem do rozumienia schematów poznawczych.

W ramach reprezentacji rzeczywistości społecznej Autorzy wyodrębniają reprezentację siebie samego, używając tu zamiennie terminów "percepcja ja - podmiotu" (Boski), "spostrzeganie ja" (jarymowicz), "Samowie-dza Trwała" łub "Struktura Ja" (Wojciszke).

Prezentowane w niniejszym tomie opracowania, iaśpesąr* HHBH tś* pektów poznawcze) regulacji zachowań spolrcmych, zostały praedeHOIM# w pewnej określonej kolejności, a mianowicie: rozpoczyna f> analiza HH sunków elementarnych prawideł funkcjonowania umysłu detOMM wMMIr ^ Trzebińskiego, następnie przedstawione zostały prace wskazujące M MM lacyjne znaczenie różnych aspektów reprezentacji siebie f «m«fU śtt#4l8jflM nowania w śwlede społecznym (teksty Wojclszke, Jary mowie i i boskiego), by wreszcie przejść do prób analizy poznawczych mechanizmów tamCH złożonych form uczestnictwa człowieka w życiu społecznym, prób idMm jących ujęcie strukturalne, podkreślające współdziałanie i wspdtaaMMif' poszczególnych mechanizmów (praca Szmajke i Reykowskiego).

Jerzy Trzebiński, autor pierwszego opracowania, wykorzystuje do fmih-i lizy własności reprezentacji sytuacji społecznych implikacje wynikające g nowej koncepcji schematów poznawczych, jest to koncepcja *>jrrooli aa jMpjj cle psychologii ogólnej, opierająca się na najnowszych wynikach hlflM trzech dyscyplin nie związanych bezpośrednio z psychologią społeczną, Mli mianowicie: psychologii pamięci, psycholingwlstyki oraz komputerowej s« mulącji inteligentnego zachowania (artificial intelligcnce), Trzebiński prze. konywająco udowadnia, że mimo iż "korzenie" tej koncepcji są dodć odlof. łe od typowego przedmiotu zainteresowania psychologa społecznego, tu jednak sposób myślenia o umyśle, jaki ona proponuje, może być użyteczny także do analizy zjawisk z kręgu psychologii społecznej I osobowości. V ber-dziej rozwiniętej postaci Trzebiński przedstawia koncepcją schematów poznawczych oraz ich szczególnej formy - skryptów w swojej wcześniejszy . pracy (por. Trzebiński, w druku), natomiast w niniejszym wada tpUmftjl empiryczną próbę weryfikacji przewidywań wynikających z koncepcji sfctyjjj tów dla reprezentacji innych łudzi. Jak wynika z uzyskanych rezultaiów, proponowany przez niego model "skryptowej" reprezentacji światu spó nego wydaje się bardzo obiecujący.

Trzy prace dotyczą regulacyjnej roli reprezentacji slabie samego dia funkcjonowania społecznego człowieka.

Opracowanie Bogdana Wojclszke zawiera propozycję ujęcia oraz syste. matyczny przegląd różnych uwzględnionych w literaturze psychologicznej mechanizmów wpływu Struktury Ja (SJ) na zachowanie. Oprócz